ԵԱՏՄ-ին անդամակցելը զենքի ներմուծման մաքսային առավելություն չի տվել, ընդհակառակը․ Բեքարյանի սխալ պնդումը

168 TV-ի եթերում ԱԺ նախկին պատգամավոր, վերլուծաբան Կարեն Բեքարյանը հայտարարել է՝ եթե Հայաստանը չանդամակցեր ԵԱՏՄ-ին, ապա չէր կարողանա շարունակել ՀԱՊԿ-ից արտոնյալ գներով զենք ստանալ։ 

«Երբ նախաձեռնող երկրները սկսեցին Մաքսային միությունից դեպի ԵԱՏՄ անցման գործընթաց, մենք կանգնում էինք շատ պարզ հարցի առաջ։ Մենք ընդեղից (ՀԱՊԿ-ից,-խմբ․) հնարավորություն ունենք էդ զենքի ձեռքբերման, բայց եթե մենք ԵԱՏՄ-ի ներսում չենք, մաքսերի հաշվին էդ ունեցածդ առավելությունը տեղեր կա՝ ամբողջապես, տեղեր կա՝ ավելով, կոմպենսացվում, ի չիք ա դառնում»,- պնդել է քաղաքագետը։ 

«Փաստերի ստուգման հարթակն» ուսումնասիրել է զենքի ներմուծման մաքսատուրքերի վերաբերյալ ՀՀ օրենսդրությունը՝ ԵԱՏՄ անդամակցությունից առաջ ու հետո, ինչպես նաև ԵԱՏՄ պայմանագիրն ու համապատասխան հավելվածները։

Նախքան ԵԱՏՄ-ին անդամակցելը ներմուծվող զենքն ազատված էր մաքսատուրքից

Այսպես, նախքան ԵԱՏՄ-ին անդամակցելը հայկական բանակի համար զենք և զինամթերք գնելիս Պաշտպանության նախարարությունը որևէ մաքսատուրք չէր վճարում․ մինչև կառույցին անդամակցությունը գործող ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 102-րդ հոդվածի համաձայն՝ ՀՀ ներմուծվող զենք և զինամթերքի, դրանց մասերի և պարագաների համար սահմանված էր 0% ներմուծման ու արտահանման մաքսատուրք։ 

Փաստացի, Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ-ին չանդամակցելու դեպքում էլ թե՛ ՀԱՊԿ-ից, թե՛ որևէ այլ երկրից ՀՀ ներմուծվող զենքը, այսպես թե այնպես, շարունակելու էր մաքսային տուրքերից ազատված մնալ՝ համաձայն ներքին օրենսդրության․ իսկ ներքին օրենսդրության փոփոխության՝ ներմուծվող զենքի համար մաքսատուրքերի սահմանման դեպքում էլ անգամ վճարվող մաքսատուրքը մտնելու էր բացառապես ՀՀ պետական բյուջե։

ԵԱՏՄ-ին անդամակցությունից հետո ՀԱՊԿ անդամ երկրներից ներմուծվող զենքի համար շարունակեց պահպանվել 0% մաքսատուրքը, այսինքն՝ այս առումով ոչինչ չի փոխվել։ 

2022-ից ՀՀ-ն այլ երկրներից զենքի համար մաքսատուրք պետք է վճարի ԵԱՏՄ երկրներին

Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ-ին միանալու պայմանագրի անցումային դրույթների վերաբերյալ հավելվածի 44-րդ հոդվածը սահմանում է, որ մինչև 2022 թվականը ռազմական նշանակության միայն այն ապրանքներն են ազատված մաքսազերծումից, որոնց նմանակը ԵԱՏՄ-ում չի արտադրվում։ Հատկանշական է, որ ԵԱՏՄ անդամ Ռուսաստանն արտադրում է ամեն տեսակի սպառազինություն, հետևաբար՝ եզակի բացառություններով, հազիվ թե այլ երկրում արտադրված այնպիսի տեխնիկա գտնվի, որի նմանակը ԵԱՏՄ-ում չլինի:

Անցումային դրույթը, ինչպես նշեցինք վերևում, գործել է մինչև 2022 թվականը։ Ընթացիկ տարվանից, փաստացի, այլ երկրներից զենք ներմուծելիս Հայաստանը պարտավորվում է մաքսատուրքեր վճարել միության բյուջե․ ընդ որում՝ այդպիսի զենքի համար վճարվող մաքսատուրքերի առյուծի բաժինը մուտքագրվում է միության անդամ երկրների բյուջե և միայն չնչին մասը՝ ՀՀ բյուջե։

Փաստացի, ՀՀ-ն պարտավորվում է մաքսատուրքեր վճարել միության անդամ երկրների բյուջե, օրինակ՝ Հնդկաստանի, Ֆրանսիայի և հետպատերազմյան շրջանում այլ երկրների հետ կնքված ռազմատեխնիկական համաձայնագրերի շրջանակում ներմուծվող զենքի համար։ 

Այսպիսով, Բեքարյանի պնդումը, թե ՀՀ-ն ԵԱՏՄ-ին չանդամակցելու դեպքում մաքսային դրույքաչափերի պատճառով կզրկվեր ՀԱՊԿ-ից ստացվող զենքի գնային առավելություններից, կեղծ է։

Նանե Մանասյան