Դեկտեմբերի 4-ին Ազգային ժողովում կառավարության անդամների հետ հարցուպատասխանի ժամանակ, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, անդրադառնալով պարտադիր առողջապահական ապահովագրության համակարգի ներդրման մասին հարցին, ըստ որի՝ քննարկվում է սահմանել 4-6 տոկոս հարկ, հայտարարեց, թե դա ընդամենը հանրային քննարկման է դրվել, և բացի այդ էլ, եկամտահարկի մասով հունվարի 1-ից կառավարությունը հարկերը նվազեցրել է։
«Ես չեմ հասկանում ոմանց աղմուկ-աղաղակը, թե վա՜յ կառավարությունը 6 տոկոս հարկերը ուզում է բարձրացնի։ Եթե նույնիսկ այդպես է, կառավարությունը հունվարի 1-ից այդ նույն ասող շրջանակների համար 14 տոկոսով հարկերը նվազեցրել է եկամտահարկի մասով, բայց սա, ընդհանուր առմամբ, թեմա է, մեր օրակարգի թեման, և մենք չենք վախենալու քննարկել»,- նշեց նա։ (7։29։00)
«Փաստերի ստուգման հարթակը» ներկայացնում է, թե որքանով է իրականությանը համապատասխանում վարչապետի հայտարարությունը, և արդյո՞ք եկամտահարկը 14 տոկոսով է որոշ շրջանակների համար նվազելու։
Համահարթեցված եկամտային հարկ
Ազգային ժողովը 2019-ի հունիսի 25-ին ընդունեց Հարկային օրենսգրքի փաթեթը, ըստ որի՝ 2020 թ․-ի հունվարի 1-ից համահարթեցվում է եկամտային եռաստիճան հարկը (Հոդված 150)։ Դա ենթադրում է եկամտային հարկի մեկ միասնական դրույքաչափ՝ ֆիքսված 23 տոկոս հարկում՝ անկախ աշխատավարձի մեծությունից։
Այժմ գործում է եկամտային հարկի եռաստիճան դրույքաչափերի համակարգը՝ 23 տոկոս մինչև 150 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողների համար, 28 տոկոս՝ 150 հազար դրամից մինչև 2 միլիոն դրամ, և 36 տոկոս՝ 2 միլիոն դրամից բարձր։ Այսինքն՝ նախագծով առաջարկվում է բոլորին հարկել 23 տոկոս եկամտային հարկով։
Օրենսգրքով նախատեսվում է եկամտային հարկի դրույքաչափը մինչև 2023 թվականը աստիճանաբար նվազեցնել՝ հասցնելով 20 տոկոսի:
Կոնկրետ ո՞ր շրջանակների համար է եկամտահարկը նվազում և արդյո՞ք 14 տոկոսով
Հունվարի 1-ից եկամտահարկի փոփոխությունը մինչև 150 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողներին չի վերաբերում, նրանք ինչպես հարկվել են 23%-ով, այդպես էլ շարունակելու են հարկվել։
Իսկ 150 հազար դրամ և դրանից բարձր աշխատավարձ ստացողների եկամուտներից 5 տոկոս պակաս հարկ կգանձվի։
Ըստ էության, Նիկոլ Փաշինյանի մատնանշած շրջանակը 2 մլն դրամից բարձր գումար ստացողներն են։ Այս շրջանակների համար եկամտային հարկը նվազում է միանգամից 13 տոկոսային կետով՝ 36%-ից դառնալով 23%:
Նշենք, որ Հայաստանում 2 միլիոն դրամից ավել աշխատավարձ է ստանում ընդամենը 1720 մարդ, որը հանրապետությունում աշխատող քաղաքացիների ընդհանուր թվի միայն 0.3 տոկոսն է: Նախորդ տարվա ընթացքում ՀՀ-ում որպես վարձու աշխատողներ գրանցված անձանց վերաբերյալ տվյալների համաձայն, վարձու աշխատողների շուրջ 64.9%-ի աշխատավարձը կազմում է մինչև 150 հազար ՀՀ դրամ: Մինչև 2 միլիոն դրամ աշխատավարձ են ստանում վարձու աշխատողների 34.8%-ը, իսկ 2 միլիոն դրամից ավել աշխատավարձ են ստանում ընդամենը 1720 մարդ կամ 0.3%-ը:
Այսինքն՝ ստացվում է, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մատնանշում է այս 1720 քաղաքացիներին, ընդ որում՝ 13 տոկոսի փոխարեն հայտարարում 14 տոկոս հարկային բեռի նվազում։
2020 թվականից կուտակային կենսաթոշակային վճարը կրկին կդառնա 5 տոկոս, 2.5-ի փոխարեն
Հիշեցնենք, որ 2018 թ. կեսից «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելով՝ կառավարությունը մինչև Հարկային օրենսգրքով եկամտային հարկի համարժեք կարգավորումներ նախատեսելը պարտադիր կուտակայինի մասնակցի վճարը 5 տոկոսից դարձրեց 2,5 տոկոս, այսինքն՝ պետության կողմից կատարվող վճարը 5 տոկոսից դարձավ 7,5 տոկոս:
Եկամտային հարկի փոփոխությունից հետո՝ արդեն 2020 թվականի hունվարի 1-ից, պարտադիր կուտակայինի մասնակցի վճարը 2.5 տոկոսից կդառնա 5 տոկոս։ Օրինակ՝ մինչև 500,000 դրամ աշխատավարձի դեպքում եթե անձը վճարում էր 5000 դրամ (2,5 տոկոսը), իսկ պետությունը՝ 15,000 (7,5 տոկոսը), ապա հունվարի 1-ից անձը կկատարի 10,000 դրամ սոցիալական վճար, իսկ պետությունն իր հերթին կավելացնի ևս 10,000 դրամ։
Նույն օրենքի 7-րդ հոդվածով սահմանվում են պարտադիր կուտակային վճարի դրույքաչափերը, ըստ որի՝ 600,000 դրամից ավել ստացողների կուտակային վճարը ավելին է կազմում։
Ի դեպ, վարձու աշխատողները Զինծառայողների ապահովագրման հիմնադրամին ամսական պարտադիր 1000 դրամ են վճարում։
Այսպիսով, կարող ենք արձանագրել, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, թե կառավարությունը հունվարի 1-ից որոշ շրջանակների համար 14 տոկոսով հարկերը նվազեցրել է եկամտահարկի մասով, իրականությանը չի համապատասխանում։ Ընդհանուր առմամբ, 2 մլն դրամից բարձր աշխատավարձ ստացողների համար հարկերը նվազում են շուրջ 11,5 տոկոսով, 150 հազար դրամ և դրանից բարձր աշխատավարձ ստացողները 2,5 տոկոս պակաս հարկ կվճարեն, իսկ կենսաթոշակային վճարի նախկին 5%-ին վերադառնալու արդյունքում մինչև 150 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողները եկամուտները կնվազեն 2,5 տոկոսով։
Նելլի Լազարյան