«Սպուտնիկ»-ի իրարամերժ նյութերը Հայաստանում և Ադրբեջանում

Կրեմլի խոսափող համարվող և Ռուսաստանի կառավարությանը պատկանող «Ռուսաստանն այսօր» («Россия сегодня») միջազգային տեղեկատվական գործակալության մաս հանդիսացող «Սպուտնիկ» լրատվական գործակալությունը երկակի չափանիշներ է կիրառում Հայաստանում և Ադրբեջանում Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության լուսաբանման հարցում` փորձելով հաճոյանալ տեղական լսարաններին: «Սպուտնիկը» ռուսական լրատվական գործակալություն է, որը որպես թիրախ դիտարկում է արտասահմանյան լսարանը և աշխատում է 33 լեզուներով` այդ թվում հայերենով և ադրբեջաներենով:

Լռել այն մասին, ինչի մասին խոսում են

«Սպուտնիկ»-ի բոլոր լեզուներով գործող կայքէջերի համար գործակալության քաղաքականությունն ընդհանուր է, սակայն լրատվական առանձին ծառայությունների լուրերը` պայմանավորված հրապարակման լեզվից, հաճախ հակասում են իրար: Թեև գործակալության կարգախոսն է «ասում ենք այն, ինչի մասին լռում են մյուսները»,  ոչ ձեռնտու դեպքերում այն ևս հաստատակամորեն լռում է: «Սպուտնիկ»-ի որոշ ծառայությունների կայքէջերը լրատվությունը տարածում են երկու տարբերակով` տեղական լեզվով և ռուսերենով: Հրապարակվող լրատվության բովանդակության մեջ էական տարբերություն կա անգամ նույն կայքի այս երկու բաժիններում:

Օրինակներից մեկն այս տարվա մայիսի 18-ին ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի հայտարարությունն է ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին ադրբեջանական զինուժի նախահարձակ լինելու մասին: «Սպուտնիկի» երևանյան ծառայությունը, մեջբերելով նրան, ընդգծեց ադրբեջանական կողմի նախահարձակ լինելու վերաբերյալ դիտարկումը: Նույն ելույթի մի մասը հրապարակեց նաև լրատվականի ադրբեջանական ծառայությունը` ռուսալեզու տարբերակում մեկ պարբերությամբ ներկայացնելով ԱԳՆ խոսնակի անդրադարձը ստեղծված իրավիճակի մասին: Սակայն  ադրբեջանական կայքէջը չհայտնեց, որ ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է Ադրբեջանի նախահարձակ լինելու մասին` մեջբերելով միայն հակամարտության լուծման գործընթացում Ռուսաստանի դերի վերաբերյալ ռուս պաշտոնյայի խոսքերը, այն էլ միմիայն ռուսալեզու տարբերակում: Նույն ծառայության  ադրբեջաներեն էջում Զախարովայի ելույթի մասին որևէ լուր այդպես էլ չհրապարակվեց:

Հաճոյանալ լսարանին

Տարբերվում են նույն տեղից կառավարվող և նույն գործակալության մաս կազմող այս երկու լրատվականներում Լեռնային Ղարաբաղի թեմայի լուսաբանման հարցում ընտրված տերմինները ևս: Երևանում գործող «Սպուտնիկ Արմենիան» Լեռնային Ղարաբաղն անկաշկանդ անվանում է «Արցախի Հանրապետություն», մինչդեռ գործակալության ադրբեջանական կայքէջում Լեռնային Ղարաբաղն «Ադրբեջանի օկուպացված տարածք» է: Իսկ ահա «Սպուտնիկ Թուրքիայի» կայքում Ղարաբաղը ներկայացվում է որպես «Հայաստանի աջակցություն ստացող հայ անջատողականների հսկողության տակ գտնվող տարածք»: Ուշագրավ է նաև, որ լրատվականի ադրբեջանական կայքէջից ընդհանրապես հանված է  հայկական ծառայության էջին հղումը:  «Սպուտնիկ Ադրբեջանին» հղումն էլ հանված է լրատվականի հայկական տարբերակի կայքէջից:

«Ռուսաստանն այսօր»

«Սպուտնիկի» գլխավոր գրասենյակը տեղակայված է Մոսկվայում և ղեկավարվում է ռուսական պետական քարոզչության առաջատարներ հանդիսացող Դմիտրի Կիսիլյովի և «Russia Today» գործակալության գլխավոր խմբագիր Մարգարիտա Սիմոնյանի կողմից: Այստեղ է խմբագրվում նաև լրատվականի հիմնական` միջազգային կայքէջը, որի լեզուն անգլերենն է: Այստեղ ևս գործակալությունը իրադարձությունների լուսաբանման հարցում ակնհայտ կողմնակալություն է դրսևորում` որդեգրելով ադրբեջանամետ քաղաքականություն:

Լրատվականը պարբերաբար հրապարակում է հայկական զինուժի կողմից հրադադարի ռեժիմի խախտման մասին դեպքերը` ներկայացնելով Ադրբեջանի ՊՆ-ի պաշտոնական տեղեկատվությունը։ Չներկայացնելով հայակական կողմի հրապարակած տվյալները և չզուգադրելով դրանք՝ Սպուտնիկը դառնում է ադրբեջանական քարոզչության ուղղակի միջնորդը՝ սփռելով այն աշխարհով մեկ: