#InterCheck. Ջիմ Քերրիի մահվան մասին լուրերը չափազանցված են

«Փաստերի ստուգման հարթակը» ներկայացնում է վերջին օրերի ընթացքում տարածաշրջանի և միջազգային փաստեր ստուգողների ուշագրավ բացահայտումները:

Տարածաշրջան

Վրաստանյան Factcheck.ge-ն ստուգել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ կապված ապատեղեկատվությունը, որը տարածվել էր սոցիալական ցանցերի ադրբեջանական տիրույթներում: Մասնավորապես, ադրբեջանցիները գրել են, թե իբր հունիսի 8-ին Ազգային ժողովից դուրս գալիս Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է, որ թուրք է՝ պատասխանելով լրագրողի հարցին, թե արդյո՞ք ինքը թուրք է։ Տարածվող տեսանյութում Փաշինյանը չի պատասխանում հարցին և «այո» բառն ասում է միայն լրագրողների հեռանալուց հետո։ Փաստացի, նրա հաստատական պատասխանը լրագրողի հարցին ի պատասխան չի եղել: Վրաստանցի փաստեր ստուգողները նշել են, որ նման տեղեկությունը մանիպուլյացիա է և միտված է հայ ժողովրդի աչքում Փաշինյանին հեղինակազրկելուն:

Ռուսական Проверено-ն ստուգել է, թե արդյո՞ք ճիշտ է, որ Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդայի պապը՝ Միխայլո Դուդան, նացիստական պատժիչ է եղել: Այդ տեղեկությունը տարածել է բելառուսական պետական «Բելտա» գործակալությունը՝ մեջբերելով երկրի գլխավոր դատախազ Անդրեյ Շվեդի հայտարարությունը: Սակայն ըստ ռուսաստանցի փաստեր ստուգողների, առկա բոլոր աղբյուրները վկայում են, որ Միխայլո Դուդան Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդայի պապը չի եղել։ Թեև հենց Դուդան հերքել էր այդ տեղեկությունը, փաստեր ստուգողներն այլ աղբյուրներով ևս ստուգել են դա և եզրակացրել, որ կեղծ տեղեկություն է: 

Ղազախստանյան Factcheck.kz-ը ստուգել է Ղազախստանի նախկին նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևի հայտարարությունը, թե «Նազարբաև» համալսարանը Ասիայի առաջատար բարձրագույն ուսումնական հաստատություններից է: Ղազախստանցի փաստեր ստուգողներն ուշադրություն են հրավիրում այն փաստի վրա, որ նախկին նախագահը չի նշում, թե ինչ վարկանիշային աղյուսակի է ինքը հղում անում: Այնուհանդերձ, նրանց ուսումնասիրած որևէ վարկանիշային աղյուսակում Նազարբաև համալսարանը առաջատար չէ: Ավելին՝ այդ պնդումը միանշանակ չէ անգամ ղազախստանյան մյուս համալսարանների հետ համեմատելիս: 

Ուկրաինական VoxCheck-ը գրել է, որ 2022 թվականի հունիսի 10-ից ցանցում տեղեկատվություն է տարածվել այն մասին, որ Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբը պատրաստվում է մոբիլիզացնել բանակում արդեն հաշվառված կանանց։ Որպես ապացույց՝ նրանք տարածում են գլխավոր շտաբի իբր համապատասխան հրամանի լուսանկարը։

Ուկրաինացի փաստեր ստուգողները պարզել են, որ դա ճիշտ չէ։ 2022 թվականի հունիսի 16-ի դրությամբ Ուկրաինայի պաշտպանության նախարարությունը չի դիտարկում կանանց մոբիլիզացնելու հարցը։

Միջազգային

Բրիտանական Reuters-ը ստուգել է սոցցանցերում տարածվող պնդումները, թե կորոնավիրուսի պատվաստանյութերից ավելի շատ մարդ է մահացել, քան հրազենից: Սակայն փաստեր ստուգողների ուսումնասիրած վիճակագրությունները չեն հաստատել այս պնդումը, և կայքը եզրակացրել է, որ տեղեկությունը կեղծ է:

Ամերիկյան Snopes-ը հայտնել է, որ YouTube-ի գովազդներից մեկում տեղեկություն է  տարածվում, թե հայտնի ամերիկացի դերասան Ջիմ Քերրին մահացել է: Սակայն ամերիկացի փաստեր ստուգողները նշել են, որ դա կեղծ պնդում է:  

Why does @YouTube allow False Advertisements on their platform?!… Another false report of @JimCarrey being dead on #YouTube & internet…. If I was Jim, I’d sue the Fck pitas these platforms allowing this Fckery. #JimCarreyIeNotDead pic.twitter.com/8wsKNHEmuK

— C’zar (@NoLimitWriter_2) June 21, 2022

Ամփոփեց Լուսինե Ոսկանյանը