#InterCheck. Զելենսկու ազգանվան թարգմանությունն ու բրազիլացի դիտորդներն Ուկրաինայում

«Փաստերի ստուգման հարթակը» ներկայացնում է վերջին օրերի ընթացքում տարածաշրջանի և միջազգային փաստեր ստուգողների ուշագրավ բացահայտումները:

Տարածաշրջան

Վրաստանյան Factcheck.ge-ն ստուգել է սոցիալական ցանցերում տարածված պնդումը, թե Ուկրաինայի 4 շրջաններում Ռուսաստանին միանալու մասին անցկացված հանրաքվեները ճանաչվել են միջազգային դիտորդների կողմից: Սակայն իրականում, ինչպես պնդում են վրաստանցի փաստեր ստուգողները, «հանրաքվեները» չեն ճանաչվել և դատապարտվել են միջազգային հանրության և քաղաքակիրթ աշխարհի կողմից, այդ թվում՝ Եվրամիության և ԵԱՀԿ-ի ղեկավարների։ Եվրոպայում ընտրությունների հիմնական դիտորդական առաքելությունները չեն դիտարկել պատերազմական գոտում ընթացող այդ հանրաքվեները։ Կիևի պաշտոնական տեղեկատվության համաձայն՝ հանրաքվեներին մասնակցել են դիտորդներ Բրազիլիայից, Բելառուսից, Սիրիայից, Եգիպտոսից, Վենեսուելայից, Ուրուգվայից, Տոգոյից և Հարավային Աֆրիկայից։ Սակայն Բրազիլիայի և Ուրուգվայի իշխանությունները հրաժարվել են պաշտոնական դիտորդներ կամ ներկայացուցիչներ ուղարկել «հանրաքվեին»։ Վրաստանցի փաստեր ստուգողները եզրակացրել են, որ սոցցանցերում տարածված պնդումը, թե միջազգային դիտորդները ճանաչել են Ուկրաինայի 4 շրջանները ՌԴ-ին միացնելու մասին հանրաքվեները, կեղծ են: 

Ռուսական Проверено-ն ստուգել է համացանցում տարածվող սքրինշոթը, ըստ որի՝ «Տեսլայի» ղեկավար Իլոն Մասկը Թվիթերում հայհոյել է Ուկրաինայի ռադան: 

Սակայն ռուսաստանցի փաստեր ստուգողները պարզել են, որ Մասկը չի գրել այդ արտահայտությունը, և վիրուսային սքրինշոթը կեղծ է։

Ղազախստանյան factcheck.kz-ն ստուգել է տեսանյութը, որում պատկերվում է, թե իբր Ղազախստանը ռազմական տեխնիկա է մատակարարում Ռուսաստանին: Սակայն տեսանյութի ուսումնասիրությունը թույլ է տվել պարզել, որ իրականում  ռազմական բեռնատար գնացքը չի շարժվում դեպի հյուսիս՝ Ռուսաստան, այլ դեպի հարավ՝ դեպի Ղազախստանի այլ շրջաններ:

Աշխարհ

Բրիտանական Reuters-ը ստուգել է համացանցում տարածվող տեսանյութը, ըստ որի՝ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու անունը «Գուգլ» թարգմանիչով թարգմանվում է «չարը ղեկավարում է աշխարհը»: 

Do you know this
👇👇👇 pic.twitter.com/Y6UIoa2uww

— nikola 3 (@ronin19217435) October 6, 2022

Տեսանյութն իրականում մոնտաժված է: Օգտագործելով Google Translate-ում նշված բոլոր լեզուները՝ Զելենսկու անունը անգլերեն թարգմանելու համար, լեզուներից և ոչ մեկը չի առաջարկել «չարը ղեկավարում է աշխարհը» արտահայտությունը։ Հետևաբար, տեսանյութը կեղծ է:

Ամերիկյան Politifact-ը ստուգել է Ինստագրամի որոշ օգտատերերի տարածած պնդումը, թե հոկտեմբերի 10-ի Եվրախորհրդարանի լսումների ժամանակ Pfizer-ի ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ երբեք չի փորձարկվել, թե արդյոք COVID-ի պատվաստանյութը կանխարգելում է վիրուսի տարածումը: Ամերիկացի փաստեր ստուգողները գտել են, որ երկխոսության պնդումը մանիպուլացվել է: Նա չի խոսել փոխանցման վերաբերյալ հետազոտությունից: Դեղերի փորձարկման նպատակն էր ուսումնասիրել, թե արդյո՞ք պատվաստանյութն անվտանգ է և արդյո՞ք այն կանխում է կորոնավիրուսով հիվանդացությունը: Հատկանշական է նաև, որ Pfizer-ի կորոնավիրուսի պատվաստանյութի կլինիկական փորձարկման մանրամասները հասանելի են առցանց 2020 թվականի նոյեմբերից:

Ամփոփեց Լուսինե Ոսկանյանը