Հոկտեմբերի 27-ին «Վալդայ» միջազգային քննարկման ակումբի տարեկան հանդիպման ընթացքում Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, պատասխանելով հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ հարցին, պնդել է, որ հայկական կողմը մշտապես հրաժարվել է ՌԴ առաջարկով Ադրբեջանին վերադարձնել Լեռնային Ղարաբաղին հարակից 7 շրջաններից առնվազն 5-ը։
«Մենք երկար տարիներ Հայաստանին առաջարկել ենք կարգավորել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը հետևյալ կերպ․ ՀՀ-ն փաստացի վերահսկում էր Ադրբեջանի 7 շրջանները․․․ Ինչ-որ պահի կպայմանավորվեինք ադրբեջանական կողմի հետ, դե դրանք (շրջանները-խմբ․) պետք չեն, դրանք դատարկ են, այնտեղից մարդիկ, փաստացի, բռնի տեղահանված են եղել։ Մենք կարծում ենք, որ շատ արդարացի կլիներ վերադարձնել դրանք, վերադարձնել նաև փախստականներին և այլն։ Բայց հայկական ղեկավարությունը գնաց իր ուղով»,- ասել է Պուտինը։
«Փաստերի ստուգման հարթակը» բազմիցս անդրադարձել է ԼՂ հակամարտության վերաբերյալ բանակցային սեղանին դրված տարբեր փաստաթղթերի բովանդակությանը։ Գոնե ՀՀ նախկին իշխանությունների համաձայնությունը ստացած՝ հայտնի երկու փաստաթղթերում (Մադրիդյան սկզբունքներ և Կազանի փաստաթուղթ) նշվում է, որ հայկական վերահսկողության տակ անցած տարածքները վերադարձվելու են Ադրբեջանին մինչև կարգավիճակի վերջնական հաստատումը:
Այսպես, 2007 թվականի նոյեմբերի 29-ին ներկայացված Մադրիդյան սկզբունքներով Ադրբեջանին վերադարձվում էին միանգամից 7 շրջանները, իսկ Ղարաբաղը ստանում էր միջանկյալ կարգավիճակ: Լաչինում Արցախը Հայաստանին կապող միջանցք էր ստեղծվում:
2011 թվականին Ռուսաստանի նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը Կազանում առաջարկում էր ԼՂ հակամարտության լուծման վերաբերյալ մի փաստաթուղթ, որն ընդունվել էր Հայաստանի կողմից, բայց մերժվել՝ Ադրբեջանի: Դրանով Հայաստանը փաստացի համաձայնվում էր 5+2 ձևաչափով շրջանների հանձնմանը հարևան երկրին, իսկ Լեռնային Ղարաբաղը նախկին ԼՂԻՄ սահմաններում ստանում էր ժամանակավոր անցումային միջանկյալ կարգավիճակ:
Այն, որ հայկական կողմը պատրաստ էր առանց կարգավիճակի շուրջ հստակեցմանը տարածքային զիջումների գնալ, 2016 թվականի ապրիլյան պատերազմից հետո հաստատել է նաև ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը՝ ամերիկյան Bloomberg-ին տված հարցազրույցում ։
Սարգսյանը խոստովանել էր, որ Կազանի փաստաթղթի քննարկման ժամանակ ինքը կողմ է եղել 5 շրջաններից հայկական ուժերի դուրսբերմանն ու խաղաղապահների տեղակայմանը:
Մեծ աղմուկ բարձրացրած մեկ այլ՝ «Ռոսիա Սեգոդնյա» միջազգային լրատվական գործակալության գլխավոր տնօրեն Դմիտրի Կիսելյովին տված հարցազրույցում ևս Սարգսյանն ընդունել էր, որ Հայաստանն ու Լեռնային Ղարաբաղը պատրաստ էին Ադրբեջանին զիջել 7 շրջանները՝ Ղարաբաղի կարգավիճակը որոշող հանրաքվեի դիմաց. «Այսինքն` հայկական կողմերը` Լեռնային Ղարաբաղն ու Հայաստանը, թողնում են այն տարածքները, որոնք վերցված են որպես անվտանգության գոտի, այն տարածքները, որոնք ադրբեջանցիներն անվանում են բռնազավթված։ Թողնում ենք տարածքները, հեռանում»,- ասել էր նա:
Այսպիսով, ՌԴ նախագահի պնդումը, թե հայկական կողմը մշտապես հրաժարվել է տարածքային զիջումներից, չի համապատասխանում իրականությանը․ գոնե ՀՀ նախկին ղեկավարներ Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը համաձայնվել են 5+2 ձևաչափով հանձնել շրջանները՝ նույնիսկ առանց ԼՂ կարգավիճակի հստակեցման։
Նանե Մանասյան