Թբիլիսին ՀՀ-ում ռուսական բազային դեմ եղել է․ կեղծ պնդումներ ԱԺ լսումներին

Փետրվարի 3-ին Լաչինի միջանցքի արգելափակման վերաբերյալ  խորհրդարանական լսումների ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Անդրանիկ Թևանյանը պնդել է, թե «ի տարբերություն Վրաստանի ու Ադրբեջանի, միայն ՀՀ իշխանություններ են հայտարարում, թե ռուսական ռազմական ներկայությունը սպառնալիք է տարածաշրջանի համար»։ 

«Տարածաշրջանում միայն ՀՀ իշխանություններն են հայտարարել, թե ՀՀ-ում ռուսական բազան սպառնալիք է ՀՀ անվտանգությանը, իսկ Վրաստանը և Ադրբեջանը նման հայտարարություն չեն անում»,- ասել է նա:  

Ըստ Թևանյանի՝ իշխանությունները շրջանառում են թեզը, թե ռուսական բազան սպառնալիք է ՀՀ անվտանգությանը, քանի որ «ադրբեջանցիները դրանից են գրգռվում և հարձակվում Հայաստանի վրա»։ 

«Փաստերի ստուգման հարթակը» ստուգել է ինչպես Թևանյանի, այնպես էլ լսումների ընթացքում այլ գործիչների կողմից արված մի շարք պնդումներ։ 

Թբիլիսին դեմ է արտահայտվել ռուսական ռազմական ներկայությանը, այդ թվում՝ ՀՀ-ում

Պաշտոնական Թբիլիսին մշտապես քննադատաբար է մոտեցել Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի առկայությանը․ օրինակ՝ 2010 թ.-ին Հայաստան կատարած այցի ժամանակ Վրաստանի՝ այդ պահին գործող արտգործնախարար Գրիգոլ Վաշաձեն մտահոգություններ է հայտնել Հայաստանում տեղակայված ռուսական ռազմաբազայի վերաբերյալ: 

«Վրաստանը ինքնիշխան իրավունք ունի մեկնաբանություններ անել Հարավային Կովկասում ռուսական ռազմակայանի առկայության մասին․․․ Մենք Վրաստանում ունենք հինգ բազա, և, հավատացեք ինձ, դա մշտական սպառնալիք է մեր անվտանգությանը, անկախությանը և ինքնիշխանությանը»,- ասել էր Վաշաձեն՝ հիշեցնելով 1921 թվականը, երբ Հարավային Կովկասի երեք երկրները կորցրին անկախությունը՝ դառնալով Խորհրդային Միության մաս: 

Հավելենք, որ Վրաստանում ռուսական ռազմական բազաների փակման գործընթացն ավարտին է հասել 2007 թվականին, մինչև այդ՝ 2003 թվականի Վարդերի հեղափոխությունից հետո, այդ երկիրն արդեն ստացել էր ՆԱՏՕ-ի  անդամակցության թեկնածուի կարգավիճակ: 

Կեղծ պնդումներ՝ Հրանտ Բագրատյանից

Լսումների ընթացքում նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը հայտարարել է, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի ստորագրած փաստաթղթերի բովանդակությունը հանրությանը հայտնի չէ:

«Մեզ հայտնի է մեկ փաստաթուղթ՝ նոյեմբերի 9-ը: Մեզ, պատահաբար ձեռքներիս տակ է ընկել դեկտեմբերի 18-ի փաստաթուղթը, որտեղ Կապան-Ճակատեն ճանապարհը զիջել են Ադրբեջանին: Բացի այդ, մենք չգիտենք հունվարի 11-ին ինչ է ստորագրվել 2021 թ.-ին: Չգիտենք՝ նոյեմբերի 26-ին ինչ է ստորագրվել: Ասում են՝ պայմանավորվածություններ: Կա՞ թուղթ, թե՞ չէ»,— ասել է նա:

Իրականում, Բագրատյանը սխալվում է, վերջինիս նշած երկու հանդիպումների արդյունքում ստորագրված փաստաթղթերը հրապարակվել են։ 

Այսպես, 2021 թ. հունվարի 11-ին Մոսկվայում տեղի էր ունեցել Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարների հանդիպումը: Բանակցությունների արդյունքում ընդունվել է 4 կետանոց հայտարարություն, որը հրապարակվել է ՀՀ վարչապետի կայքում: Իսկ 2021 թ. նոյեմբերի 26-ին նույն կազմով հանդիպման ընթացքում ընդունվել է ևս մեկ հայտարարություն, որը նույնպես հասանելի է վարչապետի պաշտոնական կայքում: 

Խոսելով 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մասին՝ Բագրատյանը հերթական անգամ պնդել է, որ դրանով «միայն Արցախը չէ, որ տվել ենք»։ 

«Նախ, մենք 4-րդ կետով սահմանել ենք, որ փաստաթուղթը գործում է 5 տարի, այսինքն՝ 5 տարի հետ, մնաց երկու, տարի Լաչինի միջանցքը կարող է չլինել, որովհետև Ադրբեջանը կարող է դրան չհամաձայնվել: 9-րդ կետով մենք, ըստ իս, չենք օգտագործել միջանցք բառը, միջանցք ենք տվել Ադրբեջանի արևմտյանի շրջանների և Նախիջևանի միջև Հայաստանի տարածքով: Սրա վրա 5 տարի ժամկետ չկա»,- ասել է Բագրատյանը:

Սակայն նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ նշված 5 տարի ժամկետը վերաբերում է ոչ թե այդ փաստաթղթի վավերականությանը, այլ Լաչինի միջանցքում ռուսական խաղաղապահ առաքելության տեղակայման ժամկետին: 

4-րդ կետում նշված է, որ «Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմի գտնվելու ժամկետը կազմում է 5 տարի՝ հերթական 5-ամյա ժամկետներով ավտոմատ կերպով երկարաձգմամբ, եթե Կողմերից որևէ մեկը ժամկետի ավարտից 6 ամիս առաջ չհայտարարի սույն դրույթի կիրառումը դադարեցնելու մտադրության մասին»: Սա չի վերաբերում ո՛չ Լաչինի միջանցքի կարգավիճակին, ո՛չ էլ ընդհանուր հայտարարությանը:

Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի արևմտյանի շրջանների և Նախիջևանի միջև Հայաստանով ճանապարհ տալու կետին, ապա, ինչպես հենց ինքը Բագրատյանն է նշում, այնտեղ չկա միջանցք տերմինը․ Հայաստանը պարզապես ապաշրջափակելու է Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների ու Նախիջևանի միջև տրանսպորտային ուղիները։ 

2022 թ. օգոստոսին կառավարության նիստի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Ադրբեջանը կարող է մի քանի կետերով հատել Հայաստանի սահմանը և երթևեկություն իրականացնել դեպի Նախիջևան: 

Լուսինե Ոսկանյան