«5-րդ ալիքի» «Օրագիր» հաղորդաշարի մայիսի 26-ի թողարկման ժամանակ ռազմական փորձագետ Վիտալի Մանգասարյանը հայտարարել է, որ Արևմուտքը Հայաստանին առաջարկում է մաքսային երրորդ երկրի ծառայություն տեղակայել Սյունիքի տարանցիկ ճանապարհի վրա:
«Ինչ է ստացվում, Արևմուտքը ասում ա՝ բերեք դուք մաքսային երրորդ երկրի ծառայություն այդտեղ տեղակայեք, թող էդ երրորդ երկիրն այսպես ասած ռաստամոժկեքի (մաքսազերծման) գործառույթն իրականացնի»,-ասում է նա։
Հաղորդավարուհին հարցնում է՝ կարո՞ղ է, օրինակ, Թուրքիան լինել այդ երրորդ երկիրը, ինչին ի պատասխան փորձագետն արձագանքում է, որ այս փուլում պարզ չէ, բայց հնարավոր է։ «Պարզ է, որ Արևմուտքի համար ավելի լավ է Թուրքիան իրականացնի այդ վերահսկողությունը, քան Ռուսաստանը»,-ասում է նա։
«Փաստերի ստուգման հարթակը» փորձեց պարզել՝ արդյո՞ք Արևմուտքը Հայաստանին մաքսային երրորդ երկրի ծառայություն տեղակայելու մասին որևէ առաջարկ ներկայացրել է։
WCO-ի աջակցությունը սխալմամբ ներկայացվում է որպես մաքսային ծառայություն տեղակայում
Հայաստանի տարածքում կամ սահմանին «Երրորդ երկրների» մաքսային ծառայությունների տեղակայման վերաբերյալ որևէ հավաստի տեղեկություն չկա:
Մանգասարյանի հայտարարությունը, ամենայն հավանականությամբ, վերաբերում է Հայաստանի, Ադրբեջանի և Եվրախորհրդարանի ղեկավարների՝ մայիսի 14-ին Բրյուսելում տեղի ունեցած հանդիպման արդյունքում Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի արած հայտարարությանը, ըստ որի, դեպի Նախիջևան երկաթգծի վերագործարկման հարցով առաջընթաց է գրանցվել։
«Առաջնորդներն իրենց թիմերին հանձնարարել են ավարտին հասցնել համաձայնությունը երկաթուղային կապերի բացման եղանակների և անհրաժեշտ շինարարական աշխատանքների վերաբերյալ՝ կոնկրետ ժամանակացույցով։ Կողմերը համաձայնել են դիմել Համաշխարհային մաքսային կազմակերպության աջակցությանը»,- ասել էր ԵԽ ղեկավարը։
Համաշխարհային մաքսային կազմակերպությունը՝ WCO-ն, անկախ միջկառավարական մարմին է, որին անդամակցում են աշխարհի գրեթե բոլոր պետությունների մաքսային ծառայությունները։ Կազմակերպության կենտրոնական գրասենյակը Բրյուսելում Է, հիմնադրվել է 1952-ին՝ որպես Մաքսային համագործակցության խորհուրդ (CCC), որի առաքելությունն է բարձրացնել մաքսային վարչարարությունների արդյունավետությունը:
ՀՄԿ-ն աշխատում է մաքսային հարցերի վրա՝ ներառյալ միջազգային կոնվենցիաների, փաստաթղթերի և գործիքների մշակումը այնպիսի թեմաներով, ինչպիսիք են ապրանքների դասակարգումը, գնահատումը, ծագման կանոնները, մաքսային եկամուտների հավաքագրումը, մատակարարման շղթայի անվտանգությունը, միջազգային առևտրի դյուրացումը և այլն: Այլ կերպ ասած, ՀՄԿ-ն բուն մաքսազերծման գործառույթ չի իրականացնում անդամ երկրներում։
WCO-ն ներկայացնում է 185 մաքսային վարչություններ ամբողջ աշխարհում, որոնք միասին մշակում են համաշխարհային առևտրի մոտավորապես 98%-ը:
Ե՛վ Հայաստանը, և՛ Ադրբեջանը անդամակցում են կառույցին։
Հատկանշական է, որ բրյուսելյան բանակցություններից հետո լրագրողների հետ զրույցում փոխարտգործնախարար Պարույր Հովհաննիսյանը պարզաբանել էր, որ երկաթուղին պետք է գործի Հայաստանի օրենսդրությամբ։ «Մինչև ժամկետները պետք է պարզել, դա կարմիր գծերից մեկն է, ճանապարհները, խոսքը գնում է երկաթուղու մասին, պետք է գործեն միայն Հայաստանի օրենսդրության իրավասության տակ։ Այս հարցի վերաբերյալ ստույգ երաշխիքներ ստանալուց հետո կարող ենք խոսել շինարարական և այլ աշխատանքների մասին»,- ընդգծել էր փոխնախարարը։
Այսպիսով, ռազմական փորձագետ Վիտալի Մանգասարյանի հայտարարությունը, որ Արևմուտքը Հայաստանին առաջարկում է մաքսային երրորդ երկրի ծառայություն տեղակայել, հիմնազուրկ է, քանի որ երրորդ երկրների մաքսային ծառայությունների վերաբերյալ տվյալներ չկան, իսկ Շառլ Միշելի հայտարարության մեջ նշված՝ Համաշխարհային մաքսային կազմակերպությունը մաքսային ծառայություններ մատուցելու գործառույթ չունի:
Նելլի Լազարյան