Հոկտեմբերի 3-ին «5-րդ ալիքի» «Հարցազրույցի» տաղավարում ՀՀԿ գործադիր մարմնի ղեկավար Էդուարդ Շարմազանովը պնդել է, թե մինչև 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ի Պրահայի հայտարարությունը Ադրբեջանը չի կրակել ու հարձակվել Արցախի վրա։
«Մինչև Նիկոլ Փաշինյանի՝ Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս ճանաչելը ո՛չ Լաչինի միջանցքն ա փակ եղել, ո՛չ արցախահայության վրա կրակել են, ոչ էլ միջազգային գործընկերները հրաժարվել են ինքնորոշման իրավունքից»,- ասել է Շարմազանով։
Հաղորդավարի դիտարկմանն ի պատասխան, թե կրակոցներ եղել են, Շարմազանովը պնդել է․ «Հարձակում չի եղել»։
«Փաստերի ստուգման հարթակը» բազմիցս անդրադարձել է այս պնդմանը՝ գրելով, որ ադրբեջանական կողմն ամենօրյա ռեժիմով ոչ միայն խախտել է հրադադարը՝ կրակելով Արցախում Պաշտպանության բանակի դիրքերի ու խաղաղ բնակիչների ուղղությամբ, այլ նաև ռազմական գործողություններ է իրականացրել ռուս խաղաղապահների գոտում՝ գրավելով տարածքներ։
Այսպես, թեև ըստ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, հրադադարից հետո կողմերը պետք է կանգ առնեին իրենց զբաղեցրած դիրքերում, դրա ստորագրումից շաբաթներ անց ադրբեջանական զինված ուժերի ստորաբաժանումները գրավեցին Արցախի Հադրութի շրջանի Խծաբերդ և Հին Թաղեր գյուղերը․ գերեվարվեց 62 հայ զինծառայող։
2022 թվականի մարտին ադրբեջանցիները, խախտելով Ռուսաստանի միջնորդությամբ ու մասնակցությամբ ստորագրված համաձայնագիրը, գրավեցին Փառուխ գյուղը և հաստատվեցին Քարագլխի բարձունքում․ արցախյան կողմն ունեցավ 3 զոհ:
Ադրբեջանը հրադադարը կրկին խախտեց 2022 թվականի օգոստոսի 1-ին, որի հետևանքով ՊԲ երկու զինծառայող զոհվեց: Բաքուն պահանջում էր փոխել ԼՂՀ-ն ու Հայաստանը կապող երթուղին․ օգոստոսի 25-ին Աղավնո, Բերձոր և Սուս բնակավայրերն անցան Ադրբեջանի վերահսկողության տակ:
Բացի վերոնշյալից, Արցախում Ադրբեջանի կողմից հրադադարի խախտման հետևանքով սպանվել կամ վիրավորվել են բազմաթիվ խաղաղ բնակիչներ․ ամենօրյա ռեժիմով հրադադարի խախտման մասին են վկայում անգամ ռուսական խաղաղապահ զորախմբի տեղեկագրերը։
Այսպիսով, Շարմազանովի պնդումները չեն համապատասխանում իրականությանը. Բաքուն Նոյեմբերի 9-ի հայտարարության ստորագրումի ի վեր մշտապես ոչ միայն կրակել է խաղաղ բնակիչների ու ՊԲ դիրքերի ուղղությամբ, այլ նաև ռազմական հարձակումների միջոցով տարածքներ է գրավել Արցախից մինչև 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ի Պրահայի հայտարարությունը։
Նանե Մանասյան