Հերթական տարեվերջն առանց խաղաղության պայմանագրի․ իշխանության հայտարարությունների հետքերով

Արցախում 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից որոշ ժամանակ անց Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև մեկնարկեցին հարաբերությունների կարգավորման կամ, ինչպես նշում են ՀՀ իշխանությունները, խաղաղության պայմանագրի կնքման շուրջ բանակցությունները։ 

Կառավարող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունից տարբեր բարձրաստիճան պաշտոնյաներ վերջին տարիներին պարբերաբար հայտարարում են պայմանագրի կնքման «բարձր հավանականության» մասին՝ մասնավորապես, ամեն տարվա վերջին ակտիվանում են «տարեվերջին պայմանագրի ստորագրման մեծ շանսերի» մասին պնդումները։ 

«Փաստերի ստուգման հարթակը» ժամանակագրական հերթականությամբ ամփոփել է վերջին տարիներին տարբեր բարձրաստիճան պաշտոնյաների շուրթերից հնչած նմանօրինակ հայտարարությունները։ 

Այսպես, 2022 թվականի հոկտեմբերի 12-ին Հանրային հեռուստաընկերության եթերում Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը  հայտարարեց, թե «կա պայմանավորվածություն մինչև տարեվերջ խաղաղության պայմանագիրը ստորագրելու»։ 

2022 թվականի նոյեմբերի 11-ին Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշում էր, որ «Հայաստանն ամեն ինչ կանի մինչև տարվա վերջ խաղաղության պայմանագրի ստորագրման համար»։ 

2022 թվականի նոյեմբերի 17-ին խաղաղության պայմանագիրը «տարեվերջին կնքելու էին տրամադրված» նաև ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորները։ 

Արդեն նույն տարվա դեկտեմբերի 22-ին ԱԽ քարտուղար Գրիգորյանը նշում էր, որ տարեվերջին պայմանագրի ստորագրման հավանականություն կա, «եթե Ադրբեջանը համաձայնվի»։ 

2023 թվականի հունիսի 4-ին Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում դարձյալ ՀՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը խոսեց թեմայից՝ նորից պնդելով, որ եթե բանակցությունները շարունակվեն նույն ինտենսիվությամբ և միջազգային հանրության աջակցությունը լինի, ապա հնարավոր է մինչև տարեվերջ ստորագրվի պայմանագիրը։ 

2023 թվականի հոկտեմբերի 17-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը       Եվրախորհրդարանում իր ելույթի ժամանակ հայտարարեց, որ Հայաստանը պատրաստ է մինչև տարեվերջ Ադրբեջանի հետ խաղաղության և հարաբերությունների կարգավորման պայմանագիր կնքել:

2023 թվականի նոյեմբերի 6-ին «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Սարգիս Խանդանյանը ևս մինչև այդ տարվա վերջ խաղաղության պայմանագրի ստորագրման շանսեր էր տեսնում։ 

2023 թվականի նոյեմբերի 16-ին նման հայտարարություն էր արել նաև ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը։ 

2024 թվականի հոկտեմբերի 12-ին «Արմենպրեսին» տված հարցազրույցում ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանն ասել էր․ «Ավելի մոտ ժամանակներում, միգուցե, COP 29-ից հետո՝ մինչև տարվա վերջ, մենք հնարավորություն կունենանք խաղաղության համաձայնագիրը ստորագրել, քանի որ դրա հիմնական բովանդակությունը երկու կողմերի համար էլ ընկալելի է»։ 

Այսպիսով, չնայած 2022 թվականից ի վեր Հայաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաներն ամեն տարվա ընթացքում բարձր են գնահատում Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հավանականությունը՝ նշելով մոտալուտ ժամկետներ, պայմանագիրն այդպես էլ չի ստորագրվում։ 

Նանե Մանասյան