Փետրվարի 12-ին Ազգային ժողովում կառավարության ծրագիրը ներկայացնելիս վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ի թիվս այլ հարցերի, խոսել է դատական իշխանության անկախության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի մասին։
Դատական իշխանություն
Մասնավորապես, Փաշինյանը հայտարարել է, որ դատական անկախության հարցում կառավարության սկզբունքը համակարգի գործերում չմիջամտելն է։ Ըստ նրա, հենց սա է դատական համակարգի անկախությունն ապահովելու երաշխիքը։ Արդեն հարցուպատասխանի ժամանակ, սակայն, Փաշինյանը հայտարարել է, որ երկար տարիներ քաղաքական դաշտում արձանագրվել է, որ դատական իշխանության անկախության համար կան օրենսդրական պայմաններ և մնում է միայն քաղաքական կամք՝ դրանք իրագործելու համար։
Այսինքն, վարչապետը պնդում է, որ իշխանության երեք ճյուղերից մեկի՝ դատականի անկախությունը կախված է մի այլ ճշուղի՝ գործադիրի կամքից։ Սա քաղաքագիտորեն անընդունելի ձևակերպում է, քանի որ առանց իշխանության ճյուղերի բաժանման, զսպման և հակակշռման իրական մեխանիզմների, անհնար է խոսել դատական անկախության մասին։
Ի վերջո, հենց դա է նախատեսում գործող Սահմանադրությունը, որի 4-րդ կետը հաստատում է օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների բաժանման ու հավասարակշռման սկզբունքը։
Եվ չի կարող դատական համակարգը անկախ լինել այնքանով, որքանով դա հարմար է գործադիր իշխանությանը։ Դատական իշխանության անկախությունը պետք է լինի ինստիտուցիոնալ, որպեսզի ապահովված լինի անկախ քաղաքական կամքից։
Կոռուպցիա
Քաղաքացիների կողմից պետական պաշտոնյաների ունեցվածքի և գույքի վերահսկողության միջոցով կոռուպցիայի հակազդման համար Փաշինյանն առաջարկել է, որ ՀՀ պետական պաշտոնյաները և պաշտոնների թեկնածուները լիազորված մարմին պետք է ներկայացնեն նոտարական կարգով հաստատված լիազորագիր, որով այդ մարմինը կկարողանա աշխարհի ցանկացած վայրում այդ պաշտոնյայի անունից փնտրել և գտնել նրա ունեցվածքը և գույքը։ Այդ մարմինը, այդպիսով, կունենա սեփականատիրոջ ներկայացուցչի կարգավիճակ և չի լինի հետաքննության մարմին՝ դրանից բխող խոչընդոտներով։
Գտնված տեղեկությունն այդ մարմինը հասանելի կդարձնի հանրությանը։ Իսկ այն անձինք, որոնք կհրաժարվեն այդպիսի լիազորագիր ներկայացնել, կզրկվեն պետական պաշտոն զբաղեցնելու հնարավորությունից։ Այս գործիքի միջոցով, ըստ Փաշինյանի, քաղաքացիները կիմանան, թե ինչ ունեցվածք և գույք են ունեցել պետպաշտոնյաները պաշտոնը ստանձնելուց առաջ և ինչ ունեն պաշտոնավարման ժամանակ և պաշտոնից հեռանալուց հետո։
Սա, Փաշինյանի խոսքով, անհնար կդարձնի պետական պաշտոնյաների կողմից ապօրինի հարստացումը։
Այս գործիքի արդյունավետությունը, սակայն, հեշտությամբ կարող է զրոյականի հավասարվել, եթե հաշվի առնենք, որ պաշտոնյաները կարող են իրենց ունեցվածքը և գույքն ուղղակի գրանցել իրենց բարեկամների կամ ընկերների անունով։ Այդ կերպ պաշտոնյաները կարող են շրջանցել օրենքը և քողարկել իրենց պաշտոնեական դիրքի չարաշահման արդյունքում ձեռք բերած ունեցվածքը։
