Ղազախստանում hունիսի 9-ին տեղի ունեցան նախագահական արտահերթ ընտրություններ, որոնց ընթացքին հետևել են ԱՊՀ և ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելությունները։
Արտահերթ նախագահական ընտրություններին առաջադրվել էին 7 թեկնածու, գրանցվել է ընտրողների 77․5 տոկոս մասնակցություն։ Ձայների վերջնական հաշվարկի արդյունքում հաղթել է մինչ այդ նախագահի պարտականությունները կատարող Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը, որը հավաքել է ձայների 70,96 տոկոսը։ Երկրորդ տեղում է «Ազգի ճակատագիրը» ազգային-հայրենասիրական շարժման ներկայացուցիչ Ամիրժան Կոսանովը, որը ստացել է ընտրողների 16․2 տոկոսը։
ԱՊՀ դիտորդական առաքելության ղեկավար Սերգեյ Լեբեդևը, ամփոփելով ընտրությունները, հայտարարել է, որ «ընտրություններն անցկացվել են ըստ Ղազախստանի Սահմանադրության ու օրենքների, ինչպես նաև համապատասխանում են ժողովրդավար ընտրությունների սկզբունքին, այն է՝ ազատ, արդար, բաց, թափանցիկ և մրցակցային»։
Նշենք, որ ԱՊՀ դիտորդական առաքելության կազմում ընդգրկված էին ներկայացուցիչներ Ռուսաստանից, Հայաստանից, Ադրբեջանից, Բելառուսից, Ղրղզստանից, Թուրքմենստանից, Ուզբեկստանից։
ԵԱՀԿ դիտորդները, սակայն, այլ կարծիք ունեն։
ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելության ղեկավար Մարգարետա Կիներ Նելլենը լրագրողների հետ զրույցում հայտարարել է, որ Ղազախստանում ընտրություններն ուղեկցվել են համատարած ձերբակալություններով՝ ինչպես ակտիվիստների, այնպես էլ լրագրողների։ Ըստ ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելության ղեկավարի, վերը նշված գործոնները ստվեր են գցել ընտրությունների նախապատրաստական փուլի և պատշաճ ընտրությունների վրա։
Իսկ ԵԱՀԿ կարճաժամկետ դիտորդական առաքելության համակարգող Գեորգի Ծերեթելիի խոսքով, արտահերթ նախագահական ընտրությունները ցույց տվեցին, որ Ղազախստանում անհրաժեշտ են քաղաքական, սոցիալական և իրավական իրական բարեփոխումներ։
ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելության ղեկավարների խոսքերը հաստատում են նաև համացանցում տարածված բազմաթիվ տեսանյութերը, որոնցում հստակ երևում են ընտրախախտումների աղաղակող փաստեր։ Ստորև կներկայացնենք այդ տեսանյութերից մի քանիսը։
Այս տեսանյութում երևում է, թե ինչպես են հանձնաժողովի անդամները լցոնում քվեատուփը։
Говорят, власть подключает армию хакеров, чтобы удалять контент с зафиксированными нарушениями. Ничего страшного. Перед репостами старайтесь сохранить видео на носителях и заливайте заново с хештегами и кратким описанием на русском.#Атырау #вброс #фальсификация #нарушение
Gepostet von Людмила Волошина am Sonntag, 9. Juni 2019
Այստեղ ընտրողի և իր եղբոր փոխարեն արդեն քվեարկել են։
Gepostet von Lyudmyla Kozlovska am Sonntag, 9. Juni 2019
Այստեղ ընտրողը մտնում է քվեախցիկ՝ միանգամից 5 քվեաթերթիկ ձեռքին։
Зафиксирован случай нарушения на избирательном участке. Женщина взяла сразу 5 бланков! #выборы #выборыказахстан
Gepostet von Арья Старк am Samstag, 8. Juni 2019
Այստեղ երևում է կրկնաքվեարկության դեպք։
https://www.facebook.com/100027003563238/videos/305514970358619/
Այսպիսի ընտրախախտումները բազմաթիվ են, և ուսումնասիրելով Ղազախստանի նախագահական արտահերթ ընտրություններին արձանագրված մասսայական խախտումները՝ ակնհայտ է դառնում, որ Ղազախստանում ընտրական մշակույթից խոսելը դեռևս վաղ է, իսկ ԱՊՀ դիտորդական առաքելության ղեկավարի հայտարարությունը՝ ազատ, արդար, բաց ու թափանցիկ ընտրությունների մասին, առնվազն տարօրինակ է։
Ի դեպ, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն արդեն հեռախոսազրույց է ունեցել Ղազախստանի նորընտիր նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի հետ և վերջինիս շնորհավորել նախագահական ընտրություններում տարած վստահ հաղթանակի կապակցությամբ:
Հիշեցնենք, որ Ղազախստանում արտահերթ նախագահական ընտրություններ տեղի ունեցան այն բանից հետո, երբ 2019 թ. մարտի 19-ին հրաժարական տվեց 30 տարի երկիրը ղեկավարած Նուրսուլթան Նազարբաևը։
