Արդյո՞ք ՀԽ նախագահ Վազգեն Մանուկյանը պահպանել է քաղաքական չեզոքությունը

Հանրային խորհրդի նախագահ Վազգեն Մանուկյանը հոկտեմբերի 30-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ, փաստացի, հայտարարել է, որ ինքն իր գործունեության ընթացքում քաղաքական չեզոքություն է պահպանել։

Մասնավորապես, պատասխանելով քաղաքական չեզոքության մասին լրագրողի հարցին՝ Մանուկյանը նշել է, որ իր հայտարարությունների մեջ քաղաքական երանգ լինում է, սակայն դա քաղաքական գործունեություն չէ։ «Իրական քաղաքականությունը պայքարն է կուսակցության միջոցով, իշխանության դեմ, ընտրությունների համար»,- նշել է Մանուկյանը։ Իր՝ իշխանություններին ուղղված քննադատության մասին էլ ՀԽ նախագահն ասել է, որ իր կարծիքով՝ դա «տեղավորվում է Հանրային խորհրդի աշխատանքների մեջ»։ «Իմ բոլոր ելույթները՝ սուր քննադատության հետ միասին, պարունակում են նաև խորհուրդ»,- նշել է Մանուկյանը։

Ի՞նչ է քաղաքական չեզոքությունը

Քաղաքական չեզոքությունը տերմինը ՀՀ օրենսդրությամբ որևէ կերպ սահմանված չէ։ Միջազգային պրակտիկայում ևս քաղաքական չեզոքության սահմանումը միանշանակ ձևակերպված չէ։ Այնուամենայնիվ, օրինակ, Միացյալ Թագավորության Քաղաքացիական ծառայության կոդեքսի համաձայն՝ քաղծառայողները պետք է պահպանեն քաղաքական չեզոքությունը: Դա իրենից ենթադրում է, որ անկախ քաղաքական համոզմունքներից՝ անձը պետք է ծառայի կառավարության քաղաքականությանը համապատասխան և պահանջված դեպքերում ենթարկվի աշխատանքային սահմանափակումներին: Արգելվում է որևէ կուսակցության սկզբունքներով գործելը, ինչպես նաև անձնական քաղաքական կարծիքները չպետք է ազդեն տրված խորհուրդների վրա:

Ռուսալեզու գիտական աղբյուրների համաձայն՝ քաղաքական չեզոքության  սկզբունքն իր մեջ ներառում է պետական ծառայողի կարգավիճակում ինքնուրույն քաղաքական գործունեության մասնակցելու, հասարակական շարժումներ և միություններ ստեղծելու, քաղաքական կուսակցություններին նյութապես աջակցելու, քաղաքական ակցիաներին և քաղաքական քարոզչությանը մասնակցելու արգելքներ:

Հանրային խորհուրդը և Վազգեն Մանուկյանը

Վազգեն Մանուկյանը Հանրային խորհրդի նախագահ է նշանակվել 2019 թ. ապրիլին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից։ Նա այդ պաշտոնը զբաղեցնում է 2009 թվականից։ Հանրային խորհրդի մասին օրենքի համաձայն՝ «Հանրային խորհրդի անդամն իր գործունեության ընթացքում քաղաքական հարցերում պարտավոր է պահպանել չեզոքություն»:

Վազգեն Մանուկյանն Ազգային ժողովրդավարական միություն կուսակցության նախագահն է: 2019 թվականի հոկտեմբերին ստեղծել է «Վերնատուն» հասարակական-քաղաքական ակումբը, որի՝ նոյեմբերի 1-ին արված հայտարարությունում առկա են հստակ քաղաքական ուղերձներ։ Մասնավորապես, այնտեղ ասվում է, որ «դատաիրավական համակարգը, Սահմանադրական դատարանը ենթարկվում են բիրտ ճնշումների, փորձ է արվում օրենսդիր և գործադիր իշխանությունների վրա հաստատված անձնիշխանությունը տարածել նաև իշխանության այս ճյուղի վրա, ինչը հակասում է իրավական-ժողովրդավարական պետության սկզբունքներին»: 

2019 թվական հոկտեմբերի 30-ին «Հայելու առաջ» հաղորդմանը տված հարցազրույցի ժամանակ հարցազրուցավար Անժելա Թովմասյանի հարցին՝ արդյո՞ք ինքն այն կարծիքն ունի, որ Նիկոլ Փաշինյանը վրեժ էր լուծում երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանից, Մանուկյանը պատասխանել է. «Որ վրեժ է լուծում, ակնհայտ երևում է: Բայց Ռոբերտ Քոչարյանին կալանավորման մեջ պահելու մեջ գեոպոլիտիկ հարցեր կան»:

Բացի սա, հարցազրույցի ընթացքում Հանրային խորհրդի նախագահը քաղաքական գնահատական է տվել նաև Ազգային ժողովի անկախ պատգամավոր Արման Բաբաջանյանի՝ Հոկտեմբերի 27-ի գործով գլխավոր մեղադրյալ Նաիրի Հունանյանին այցելելու փաստին: Մանուկյանը կարծիք է հայտնել, որ դա քաղաքական խաղ է. «Արման Բաբաջանյանը մենակ չէր կարող մտնել և տեսնել Նաիրի Հունանյանին: Էս ամեն ինչը քաղաքական խաղ է եղել, ուղղորդվող խաղ է: Ինքն ընդամենը գործիք է: Հպարտ է և իրեն թվում է, թե մեծ գործ է անում: Դա նման է Կիրովի գործին, երբ Կիրովի սպանությունը Ստալինը օգտագործեց տարբեր հակառակորդ քաղաքական գործիչներին ոչնչացնելու համար: … Այն, ինչ կատարվում է, վայել չէ քիչ թե շատ նորմալ պետությանը»։

Այսպիսով, թեև օրենսդրորեն հստակ սահմանում չկա, թե ինչ ասել է «քաղաքական չեզոքություն», վերոշարադրյալից կարելի է եզրակացնել, որ ՀԽ նախագահ Վազգեն Մանուկյանն առնվազն հանդես է գալիս քաղաքական հայտարարություններով և գնահատականներով, ինչը կարող է հակասել նրա զբաղեցրած պաշտոնին ներկայացվող պահանջներին։