Ինչ է հայտնի կորոնավիրուսի «Կրակեն» XBB.1.5 ենթատեսակի մասին

Հայաստանում հայտնաբերվել է կորոնավիրուսի «Օմիկրոն» շտամի նոր՝ XBB.1.5 ենթատեսակը:

«Փաստերի ստուգման հարթակն» ուսումնասիրել է, թե ինչ հատկություններ ունի այս նոր ենթատեսակը և առհասարակ՝ ինչ թարմացումներ կան կորոնավիրուսային համավարակի վերաբերյալ:

XBB.1.5 «Կրակեն» ենթատեսակը

Կորոնավիրուսի «Օմիկրոն» շտամը սկսեց տարածվել 2021 թ.-ին վերջից: «Օմիկրոնը» համարվում է ավելի թեթև և կառավարելի տեսակ, և մահացության դեպքերը, ըստ առկա տվյալների, ավելի քիչ են, քան մյուս շտամների դեպքում։ «Օմիկրոնի» ախտանշանները նման են մրսածության և հարբուխի ախտանշաններին, և ի տարբերություն կորոնավիրուսի մյուս տեսակների, «Օմիկրոնի» դեպքում համի և հոտի կորուստը կամ բարձր ջերմությունն ավելի քիչ են հանդիպում։ 

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը հայտնում է, որ թեև «Օմիկրոնը» համարվում է կորոնավիրուսի ավելի թեթև տեսակ, այնուամենայնիվ, դրա դեպքում ևս հիվանդությունը կարող է ծանր ընթացք և մահացու ելք ունենալ: Տարեց և չպատվաստված մարդիկ կարող են ունենալ COVID-19-ի ծանր ընթացք «Օմիկրոնով» վարակվելու դեպքում: 

Ավելի ուշ մասնագետները հայտնաբերեցին «Օմիկրոնի» նոր մուտացիաներ:  2023 թ.-ից ակտիվացավ կորոնավիրուսի «Օմիկրոն» տեսակի XBB.1.5 «Կրակեն» ենթատեսակը: Այս պահի դրությամբ այն կորոնավիրուսի ամենաարագ տարածվող տեսակն է:

Սկանդինավյան առասպելաբանության մեջ Կրակենը հսկայական բազմաշոշափուկ ծովային հրեշ է, որը նման է հսկա ութոտնուկի: Որոշ գիտնականներ XBB.1.5 տեսակն անվանում են «Կրակեն»՝ նկատի ունենալով դրա արագ տարածման կարողությունը: ԱՀԿ-ն նույնպես անհանգստություն է հայտնել «Օմիկրոնի» այլ ենթատեսակների համեմատ XBB.1.5-ի ավելի արագ տարածման ունակության վերաբերյալ:

XBB.1.5-ի ախտանիշները նման են նախորդ «Օմիկրոնի» ենթատեսակների ախտանիշներին: Մարդկանց մեծամասնությունն ունենում է մրսածության նման ախտանիշներ: Ըստ ԱՀԿ-ի՝ որևէ նշան չկա, որ այն ավելի վտանգավոր է, քան «Օմիկրոնի» այլ ենթատեսակները:

Կորոնավիրուսային իրավիճակը աշխարհում

Ըստ Worldometer-ի՝ կորոնավիրուսի համավարակի տարածումից ի վեր 684 մլն 161 հազար մարդ վարակվել է այդ հիվանդությամբ, իսկ մահացել է ավելի քան 6 մլն 833 հազար մարդ: ԱՀԿ-ից հայտնում են, որ մահերի թիվն իրականում կարող է ավելի մեծ լինել:

ԱՀԿ ղեկավար Թեդրոս Ադհանոմ Գեբրեյեսուսը մարտի 17-ի մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտնել է, որ համավարակի սկսվելուց ի վեր ներկայիս դրությունը հիվանդացությունների տեսանկյունից լավագույն է՝ ընդգծելով, որ առաջին անգամ վերջին չորս շաբաթվա ընթացքում գրանցված մահերի շաբաթական թիվն ավելի ցածր է, քան 2020 թ.-ին: «Վստահ եմ, որ այս տարի մենք կկարողանանք ասել, որ համավարակն ավարտվել է՝ որպես հանրային առողջության արտակարգ իրավիճակ։ Սակայն մենք դեռևս այդ փուլում չենք։ Անցյալ շաբաթ գրանցվել է ավելի քան 5000 մահվան դեպք: 5000-ը չափազանց շատ է հիվանդության համար, որը կարելի է կանխարգելել և բուժել»:

Համաշխարհային մասշտաբով փետրվարի 27-ից մինչև մարտի 26-ը գրանցվել է գրեթե 3․6 միլիոն նոր դեպք և ավելի քան 25,000 մահ՝ նախորդ 28 օրերի համեմատ համապատասխանաբար 27%-ով և 39%-ով պակաս: 

Այս պահին կորոնավիրուսի դեմ պայքարի ամենից արդյունավետ միջոցը համարվում է պատվաստումը: Մոլորակի բնակչության 69.8%-ը պատվաստվել է առնվազն 1 դեղաչափով (համեմատության համար, Հայաստանում այս ցուցանիշը գրեթե կրկնակի պակաս է — խմբ.): Սա բավարար չէ կոլեկտիվ իմունիտետի ստեղծման և  հիվանդությունը վերջնականապես հաղթահարելու համար: 

Գիտնականներն արդեն հաստատել են, որ կորոնավիրուսն ունենում է երկարատև հետևանքներ մարդու առողջության վրա: Մեծամասնության դեպքում հիվանդությունը տևում է երկու շաբաթ: Սակայն այն կարող է ունենալ նաև երկարատև ազդեցություն՝ պատճառելով վնաս թոքերին, սրտին, նյարդային համակարգին, երիկամներին, լյարդին և այլ օրգաններին:

Կորոնավիրուսը Հայաստանում 

Ըստ ՀՀ առողջապահության նախարարություն հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնի՝ 2023-ի մարտի 1-ից մարտի 31-ի դրությամբ հայտնաբերվել է կորոնավիրուսի 1706 նոր դեպք: Նույն ժամանակահատվածում 19 անձ մահացել է: Փետրվարին գրանցվել էր կորոնավիրուսի 976 նոր դեպք, մահացել էր 8 մարդ:

Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանում կորոնավիրուսի հետևանքով 8746 մահվան դեպք է արձանագրվել:

Մարտի 31-ի դրությամբ կատարվել է մոտ 2 մլն 293 հազար պատվաստում, որից առաջին դեղաչափ՝ 1 մլն 161 հազար (բնակչության 39,1 %-ը), 2-րդ դեղաչափ՝ 1 մլն 42 հազար (բնակչության 35 %-ը), բուստեր` 89,853 (բնակչության 3 %-ը):

Լուսինե Ոսկանյան