Մեսրոպ Առաքելյանի պնդումը սխալ է. 2025-ին հայտարարագրման պարտավորություն ունի շուրջ 700,000, այլ ոչ թե 2,600,000 քաղաքացի (թարմացված)

«Ապրելու երկիր» կուսակցության համահիմնադիր Մեսրոպ Առաքելյանը հունվարի 21-ին ֆեյսբուքյան իր էջում հանդես է եկել եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրումը չեղարկելուն ուղղված ստորագրահավաքի առաջարկով:

«Իշխանությունների կողմից ժողովրդին ծաղրող հերթական քայլը՝ եկամուտների համատարած հայտարարագրումը, շատ լուրջ խնդիրներ է առաջացնելու քաղաքացիների համար։ Այս տարվա համար հայտարարագիր պետք է լրացնեն մոտ 2.600.000 քաղաքացի»,- նշել է Մ. Առաքելյանը։

«Փաստերի ստուգման հարթակն» ուսումնասիրել է կուսակցության համահիմնադրի հրապարակած թվային տվյալը՝ պարզելու, թե որքանո՞վ է  այն համապատասխանում իրականությանը:

FIP.am-ն օրեր առաջ անդրադարձել էր համատարած հայտարարագրման թեմային ու նշել, որ այս տարի հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն ունեն ՀՀ ռեզիդենտ համարվող 10 թիրախային խմբերի քաղաքացիներ:

Հայտարարագրում և բանկային հաշիվների վերահսկում. ինչո՞ւ է դա կարևոր և ի՞նչ ռիսկեր կան

Ինչ վերաբերում է հայտարարագրման ենթակա քաղաքացիների ցուցանիշին, ապա այդ մասին վերջին օրերին թվային տվյալներ են հնչեցրել ոլորտի պատասխանատուները՝ տարբեր հանրային հրապարակումների շրջանակներում:

Մասնավորապես, այս տարվա հունվարի 14-ին ՀՀ Ֆինանսների նախարարության եկա­մուտ­ների քաղաքականության և վարչարարության մեթոդաբանության վարչության պետ Օրի Ալավերդյանը, անդրադառնալով լրագրողի հարցին, թե քանի՞ քաղաքացի պետք է այս տարի հայտարարագիր ներկայացնի, նշել էր.

«Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մեր վարձու աշխատողների քանակը մոտ  700.000-720.000 է, և նրանց մի մասը, մասնավորապես, հանրային ծառայողները, արդեն իսկ հայտարարագիր ներկայացրել են, կարծում եմ, նորերի (հեղ.՝ նկատի ունի առաջին անգամ հայտարարագիր ներկայացնողների) քանակը մոտավորապես 600,000 և ավելին կլինի»:

Օրեր առաջ հանրային ելույթի ժամանակ հայտարարագրման համակարգի  լավարկման անհրաժեշտության համատեքստում թեմային անդրադարձել էր նաև ՊԵԿ նախագահ Էդուարդ Հակոբյանը՝ մատնանշելով, որ այս տարի հայտարարագրման պարտավորություն ունի ավելի քան 700,000 քաղաքացի:

«Մենք այս տարի 700,000-ից ավել հայրենակիցների պետք է խնդրենք և պետք է իրենց համար միջավայր ձևավորենք, որպեսզի իրենք կարողանան այդ հարթակում պատշաճ ձևով իրագործել իրենց հարկային պարտավորությունները: Բայց նաև նախատեսում ենք լավարկել այդ միջավայրը, դարձնել ավելի մարդակենտրոն՝ մարդու համար ընկալելի լեզվով ու ընկալելի ինտերֆեյսով»,- ասել էր ՊԵԿ նախագահը:

Հունվարի 20-ին ՊԵԿ-ը հաղորդագրություն էր տարածել՝ պատասխանելով հայտարարագրմանը վերաբերող արդիական հարցերին:

«Եթե չունեք ՀՀ քաղաքացիություն կամ ունեք միայն ՀՀ կացության կարգավիճակ, բայց բնակվում և աշխատում եք Հայաստանում, ապա հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն չունեք, քանի որ հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն ունեն միայն ՀՀ ռեզիդենտ ՀՀ քաղաքացիները»,- այդ հարցերից մեկին ի պատասխան նշել էր գերատեսչությունը: 

Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած ամենաթարմ տվյալներով (2024 թ. հոկտեմբեր) աշխատողների թիվը Հայաստանում կազմում է 785,195 մարդ:

Այսպիսով, վերոնշյալ փաստերը ուղղակիորեն խոսում են այն մասին, որ Մեսրոպ Առաքելյանի հրապարակած տվյալները չեն համապատասխանում իրականությանը և 2025 թ.-ին հայտարարագրման պարտավորություն ունի ավելի քան 700,000, այլ ոչ թե 2,600,000 քաղաքացի:

Հ.Գ. Քանի որ հոդվածի հրապարակումից հետո տարբեր դիտարկումներ են հնչում առ այն, որ հնարավոր է Առաքելյանն իր՝  «Այս տարվա համար հայտարարագիր պետք է լրացնեն մոտ 2,600,000 քաղաքացի» հայտարարությամբ նկատի է ունեցել 2025 թվականի համար 2026 թ.-ին ներկայացվելիք հայտարարագրման ենթակա անձանց, հարցը դիտարկենք նաև այդ համատեքստում.

Եվ այսպես, ինչպես վերը նշել էինք, ըստ ՊԵԿ-ի՝ հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն ունեն միայն ՀՀ ռեզիդենտ ՀՀ քաղաքացիները։ Եթե չունեն ՀՀ քաղաքացիություն կամ ունեն միայն ՀՀ կացության կարգավիճակ, բայց բնակվում և աշխատում են Հայաստանում, ապա հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն չունեն:

Վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված Հայաստանի վերջին մարդահամարի (2022 թ.) տվյալներով՝ առկա բնակչության թիվը 2,689,438 է (մշտական բնակչություն՝ 2,932,731 մարդ): 

Ըստ ՊԵԿ-ի,  անչափահաս համարվող ՀՀ ռեզիդենտ ՀՀ քաղաքացիները, ինչպես նաև նրանց փոխարեն ծնողը, խնամակալը կամ հոգաբարձուն չունեն հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն, բացառությամբ այն դեպքերի, եթե անչափահասը վարձակալությամբ է տրամադրել բնակարան կամ կատարել է այլ անկախ մասնագիտական աշխատանք։

Առկա բնակչության թվից 508.000-ը (մշտական բնակչության դեպքում՝ 556,025) բաժին է ընկնում 0-14 (չաշխատող) տարիքային խմբին:

Եթե 0-14 տարեկան անչափահասների ցուցանիշները համադրենք մշտական բնակչության թվի հետ, ապա կստացվի, որ 2026 թ.-ին հայտարարագրման ենթակա անձանց թիվը կլինի առնվազն 2.376.706-ից պակաս (առկա բնակչության թվի հետ համադրելու պարագայում՝ 2,181,438-ից պակաս): Ավելի խորն ուսումնասիրության, նաև 14-18 տարիքային խմբի անչափահասների թվի հաշվարկման պարագայում հայտարարագրման պարտավորություն ունեցող անձանց ակնկալվող թիվը նշվածից անհամեմատ պակաս կլինի: 

Եթե դիտարկենք, որ 2026 թ.-ին հայտարարագիր ներկայացնելու պարտավորություն կունենան բոլոր չափահաս քաղաքացիները, ապա նույնիսկ այդ պարագայում ակնհայտ է, որ Առաքելյանի նշած թվային տվյալը (2,600,000) սխալ է: 2026 թ.-ին հայտարարագրման ենթակա անձանց թիվը կլինի առնվազն 2,376,706-ից պակաս (առկա բնակչության թվի հետ համադրելու պարագայում՝ 2,181,438-ից պակաս):

Գայանե Մարկոսյան