ԱՀԿ-ն թեստերի փորձաքննություն չի իրականացնում. Hraparak.am-ը մանիպուլացնում է

Hraparak.am կայքը սեպտեմբերի 4-ին հոդված է հրապարակել՝ «Հայկական թեստերի արտադրության վրա բյուջեից 500 հազար դոլար է ծախսվել, սակայն դրանք օգտագործման ենթակա չեն» վերնագրով: Հրապարակման մեջ նշվում է, որ թեստերը մինչ օրս չեն իրացվում, և որպես պատճառ լրագրողը եզրակացնում է. «Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը պետք է, այսպես կոչված, պրեթեստ անի, այսինքն՝ սերտիֆիկատ տա առ այն, որ հայկական թեստերը կիրառելի են և համապատասխանում են ԱՀԿ չափորոշիչներին։ Ըստ մեր տեղեկության՝ Հայաստանն այդ պրեթեստն ԱՀԿ-ից չի ստացել, այդ պատճառով հայկական թեստերը, եթե անգամ արտադրվում են, ապա չեն օգտագործվում»:

Հոդվածում Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն Արսեն Առաքելյանը, որը ղեկավարում է հայկական թեստերի արտադրության գործընթացը, թեև հերքում է պնդումը, թե ԱՀԿ-ն պետք է հաստատի կորոնավիրուսի թեստերը՝ օգտագործումից առաջ, և հավաստիացնում, որ Հայաստանի հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնը դրական եզրակացություն է տվել թեստերի վերաբերյալ, սակայն լրագրողը չի փոխում կարծիքը՝ հանգելով եզրակացության, թե թեստերը չեն համապատասխանում չափորոշիչներին և կիրառման ենթակա չեն։

ԱՀԿ-ն միայն ուղեցույցներ է հրապարակում

Հասկանանք՝ արդյո՞ք Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն իսկապես պետք է «սերտիֆիկատ» տրամադրի արտադրողներին։

Կորոնավիրուսի լաբորատոր թեստերի և թեստավորման ընթացքի վերաբերյալ ԱՀԿ գործառույթները սահմանափակվում են խորհրդատվություն տալով և  տեխնիկական ուղեցույցներ հրապարակելով: Ըստ այդ առաջարկությունների էլ ԱՀԿ անդամ երկրների առողջապահական մարմիններն իրականացնում են թեստավորում կամ ապահովում համապատասխանությունը թեստերի տեխնիկական պահանջներին: Անհասկանալի է, թե որտեղից է լրագրողը գտել ԱՀԿ կողմից կորոնավիրուսի թեստերի «պրեթեստ» անելու մասին տեղեկություններ: 

Արտադրված թեստերի փորձաքննությունն իրականացնող մարմինները թեստ արտադրող երկրների առողջապահական մարմիններն են: Օրինակ՝ ԱՄՆ-ում

կորոնավիրուսի ախտորոշման թեստերը փորձաքննության են ենթարկվում ԱՄՆ պարենի և դեղերի վարչության (FDA) կողմից: Այսպես, թեստեր արտադրող կազմակերպությունները դիմում են՝ ստանալու այդ կառույցի երաշխավորությունը՝ նախքան թեստերը կուղարկվեն օգտագործման: Սակայն որոշ դեպքերում, անգամ առանց FDA-ի հաստատման, թեստեր արտադրող կազմակերպությունները կարող են իրացնել կորոնավիրուսի թեստեր՝ հատուկ՝ CLIA սերտիֆիկատի առկայության դեպքում: 

Հայկական թեստերի «սերտիֆիկացիան» արել է ՀՎԿԿ-ն

Թեստերի արտադրության առաջին փուլում արդեն հայտնի էր, որ հայկական թեստերի փորձաքննությունն իրականացնում է Առողջապահության նախարարության Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնը:  

Թեստերի փորձարկումներն արվում էին ներմուծված թեստերի նմուշների հիման վրա: Այսկերպ ստուգում էին թեստերի ճշգրտության աստիճանը: Այս մասին «Փաստերի ստուգման հարթակի» հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ:

Ամփոփելով՝ նշենք, որ հայկական արտադրության թեստերի՝ կիրառության մեջ չլինելու խնդիրներին անդրադարձներ եղել են նաև նախկինում: Սակայն Hraparak.am կայքի պնդումը, թե թեստերը չեն օգտագործվում, որովհետև չունեն սերտիֆիկատ ԱՀԿ-ից, չի համապատասխանում իրականությանը: Իսկ պնդումը, թե թեստերը պիտանի չեն օգտագործման, հենց «Հրապարակի» նյութում հերքում է ԱՆ խոսնակը՝ նշելով, որ դրանք շուտով կմտնեն կիրառության մեջ:

Անի Ավետիսյան