Հոկտեմբերի 1-ից Հայաստանում ուժի մեջ կմտնեն կորոնավիրուսի համավարակի դեմ կանխարգելիչ նոր միջոցառումները: Մասնավորապես, գործատուներն աշխատակիցներից պարտավոր են պահանջել կորոնավիրուսի դեմ պատվաստված լինելու հավաստագիր կամ ամսական երկու անգամ ՊՇՌ թեստի բացասական արդյունք:
Նշենք, որ օրեր առաջ Հայաստանը հայտնվել է Եվրամիության չափանիշներով համաճարակային առումով վտանգավոր՝ «կարմիր» գոտում և այլևս ապահով երկիր չի համարվում: Միաժամանակ, Հայաստանը զիջում է տարածաշրջանի երկրներին պատվաստումների ցուցանիշներով: Սեպտեմբերի 13-ի դրությամբ կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութի առաջին դեղաչափը ստացել է 215 հազար մարդ, երկրորդ դեղաչափը` 120 հազար:
Քանի որ հանրության շրջանում սպասվող կանխարգելիչ պահանջները միանշանակ չեն ընդունվել, «Փաստերի ստուգման հարթակը» որոշել է պարզել, թե ինչ սահմանափակումներ և պահանջներ կան տարբեր երկրներում կորոնավիրուսի կանխարգելման նպատակով:
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Սեպտեմբերի 8-ին քաղաքացիներին ուղղված ելույթում նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարեց, որ նոր սահմանափակումներ են մտցվելու երկրում՝ կորոնավիրուսի տարածումը զսպելու համար: Ըստ այդ սահմանափակումների՝ ցանկացած հիմնարկում, որտեղ աշխատում է 100-ից ավելի մարդ, աշխատողները պետք է պատվաստվեն կամ ամեն շաբաթ ներկայացնեն ստուգման բացասական արդյունքով տեղեկանք:
Բայդենը դժգոհել է, որ չնայած պատվաստման աննախադեպ և հաջողված ծրագրին, որի շրջանակում պատվաստումը անվճար է և 80 հազար պատվաստման կենտրոն կա, դեռևս 80 միլիոն ամերիկացի չի պատվաստվել: Բազմաթիվ չպատվաստված մարդիկ մահվան եզրին են:
«Սա չպատվաստվածների համավարակ է… Չպատվաստվածները գերծանրաբեռնում են վերակենդանացման սենյակները՝ տեղ չթողնելով սրտի կաթված ստացած կամ քաղցկեղ ունեցող մարդկանց համար»,— հայտարարել է Բայդենը:
ԱՄՆ-ում նախորդ մեկ շաբաթվա ընթացքում կորոնավիրուսի օրական նոր դեպքերի միջինը կազմում է 153,246 մարդ՝ ըստ ԱՄՆ Հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման կենտրոնի:
Սեպտեմբերի 12-ին 35,450 նոր դեպք է գրանցվել, իսկ մահացել է 251 մարդ: Շաբաթ առ շաբաթ այս թիվն աճում է: Կորոնավիրուսի բոլոր նոր շտամերը երկրում տարածված են: Պատվաստվել է բնակչության 57.9 տոկոսը:
Ռուսաստան
Ռուսաստանի առանձին մարզեր և քաղաքներ լուրջ սահմանափակումներ են մտցրել չպատվաստված քաղաքացիների համար: Սպասարկման ոլորտների ընկերությունների անձնակազմերի 60 տոկոսը պետք է պատվաստված լինեին մինչև օգոստոսի 15-ը: Եթե աշխատակիցները հրաժարվեն պատվաստվել, ընկերությանը սպառնում է տուգանք, իսկ աշխատակիցներին՝ հեռացում:
Թեև սահմանափակումներ և կանոններ մտցնելու պարտականությունը թողնված է տեղական իշխանություններին, պաշտոնական Կրեմլը հստակ արտահայտել է վերաբերմունքը պատվաստման մասին: Մասնավորապես, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը հայտարարել է, որ չպատվաստվածների նկատմամբ խտրականությունն անխուսափելի է:
Ռուսաստանն աշխարհում առաջին երկիրն էր, որ պաշտոնապես հաստատեց կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութը: Սակայն մինչև օրս պատվաստումների քանակը շարունակում է ցածր մնալ, իսկ համաճարակը երրորդ անգամ գագաթնակետին է հասել:
Այնտեղ օրական միջինը 18,256 դեպք է գրանցվել վերջին շաբաթների ընթացքում: Օգոստոսից մինչև այժմ ամեն օր ավելի քան 700 մարդ է մահանում: Ըստ ՌԴ առողջապահության նախարարության՝ հիվանդանոցում հայտնված քաղաքացիների 98 տոկոսը պատվաստված չէ:
Ռուսաստանում սեպտեմբերի 13-ին հայտնաբերվել է կորոնավիրուսի 18,178 նոր դեպք: Մահացել է 719 մարդ: Պատվաստվել է բնակչության 29.5 տոկոսը:
Մոլդովա
Մոլդովայում սեպտեմբերի 10-ին իշխանությունները հայտարարել են համապետական լոքդաուն: Նոր սահմանափակումների համաձայն՝ չպատվաստված անձանց մուտքը արգելվում է հանրային վայրեր՝ սրճարաններ, բարեր, մշակութային միջոցառման վայրեր: Քաղաքացիները պարտավոր են կրել դիմակներ հանրային ինչպես փակ, այնպես էլ բաց վայրերում:
2.6 միլիոն բնակչություն ունեցող Մոլդովայում վերջին 3 շաբաթվա ընթացքում օրական գրանցվում է միջինը 320 դեպք: Սեպտեմբերի 12-ին գրանցվել է 213 դեպք, մահացել է 14 մարդ: Պատվաստվել է բնակչության 25.1 տոկոսը:
Կանադա
Կանադայում պետական ծառայողների համար պատվաստումը պարտադիր է: Պարտադրանքը վերաբերում է նաև օդանավերով, գնացքով և նավերով ճանապարհորդողներին:
Սեպտեմբերի 12-ին այնտեղ 1963 դեպք է գրանցվել, մահացել է 9 անձ:
Պատվաստված է բնակչության 72 տոկոսը:
Ֆրանսիա
Ֆրանսիայի խորհրդարանի ընդունած օրենքի համաձայն՝ օգոստոսից սկսած մուտքը հանրային վայրեր թույլատրվում է, միայն եթե անձը պատվաստված է, ունի վերջին 48 ժամում արված թեստի բացասական պատասխան կամ վերջին ժամանակահատվածում հիվանդացել է: Առանց այդ ամենը ապացուցող փաստաթղթի առկայության, քաղաքացիները և զբոսաշրջիկները չեն կարող այցելել թանգարաններ, կինոթատրոններ, լողավազաններ և այլ վայրեր: Առողջապահության ոլորտի աշխատողները պետք է պատվաստվեն մինչև սեպտեմբերի 15-ը:
65 միլիոն բնակչություն ունեցող Ֆրանսիայում մեկ շաբաթվա ընթացքում կորոնավիրուսի օրական նոր դեպքերի միջինը 11,300 է: Սեպտեմբերի 12-ին հաստատվել է վարակման 7679 նոր դեպք, մահացել է 29-ը: Բնակչության առնվազն 67 տոկոսը պատվաստվել է: Համավարակի սկսվելուց ի վեր 115 հազար մարդ է մահացել Ֆրանսիայում:
Գերմանիա
Գերմանիայում նույնպես հանրային փակ տարածքներ և հիվանդանոցներ այցելելու համար անհրաժեշտ է պատվաստվել կամ վերջին շրջանում կորոնավիրուսով վարակված լինելու ապացույց ներկայացնել: Չպատվաստվածները ցանկացած հանրային վայր մուտք ունենալու համար պետք է վերջին 24 ժամում արված թեստ ներկայացնեն:
Բացի այդ, եթե նախկինում թեստավորումը երկրում անվճար էր, ապա հոկտեմբերի 11-ից այն կդառնա վճարովի: Թեստի արժեքն այնտեղ 35-50 եվրո է:
83 մլն բնակչություն ունեցող Գերմանիայում վերջին շաբաթներին օրական միջինը 9,244 մարդ հիվանդանում է: Սեպտեմբերի 8-ին գրանցվել է 6,963 նոր դեպք, 10 մարդ մահացել է: Բնակչության ավելի քան 62 տոկոսը պատվաստվել է:
Դանիա
Դանիան ԵՄ անդամ միակ երկիրն է, որը սեպտեմբերի 10-ից վերացնում է կորոնավիրուսի հետ կապված բոլոր սահմանափակումները՝ ամբողջովին անցնելով նախահամավարակային կյանքի կանոններին:
Ըստ երկրի առողջապահության նախարար Մագնուս Հյունիկեի՝ պատճառը պատվաստանյութերի և քաղաքացիների ջանքերն են:
Հատկանշական է, սակայն, որ, օրինակ, այլ երկրների չպատվաստված քաղաքացիների մուտքը Դանիա արգելված է:
5.8 միլիոն բնակչություն ունեցող Դանիայում սեպտեմբերի 8-ին գրանցվել է
434 նոր դեպք: Մահվան դեպք չի գրանցվել:
Բնակչության 74 տոկոսը պատվաստված է:
Չինաստան
Հուլիսին Չինաստանում տեղական իշխանությունները խիստ միջոցառումներ էին իրականացնում համավարակի դեմ: Այսպես, չպատվաստված մարդկանց մուտքը հանրային տարածքներ և տրանսպորտ արգելվում էր: Շատ քաղաքներ հայտարարում էին, որ ուսանողների մուտքը համալսարաններ և այլ կրթօջախներ կարգելվի, եթե նրանք ու նրանց ընտանիքների անդամները չպատվաստվեն: Թանգել քաղաքում պետական աշխատողներից պահանջվում էր պատվաստվել, այլապես նրանց մուտքն աշխատանքի վայրեր կարգելվեր և նրանք կզրկվեին աշխատավարձից: Չնայած այս պահանջներին, ի վերջո, Չինաստանի կենտրոնական իշխանությունը հայտարարեց, որ թեև պատվաստումները պետք է լինեն այնքան շատ, որքան հնարավոր է, սակայն այդ գործընթացը պետք է մնա կամավոր սկզբունքով:
Հատկանշական է, որ երկրի բնակչության 76 տոկոսը պատվաստված է, իսկ կորոնավիրուսի նոր դեպքերը՝ բավականին քիչ: Սեպտեմբերի 13-ին գրանցվել է 49 նոր դեպք: Մահվան դեպք չի գրանցվել:
Այնուհանդերձ, այնտեղ դիմակի կրումը պարտադիր է ոչ միայն փակ տարածքներում և հանրային տրանսպորտում, այլև մարդաշատ վայրերում: Կանոնը պարտադիր է անգամ պատվաստված քաղաքացիների համար:
Վրաստան
Վրաստանի կառավարության որոշման համաձայն՝ այն անձինք, որոնք ցանկանում են մասնակցել հանրային միջոցառումների, պետք է ներկայացնեն փաստաթուղթ, որը կապացուցի նրանց պատվաստված լինելը, կամ ՊՇՌ թեստ՝ արված վերջին 72 ժամում:
Երկրի կառավարությունը պատվաստումը խրախուսելու համար սեպտեմբերի 13-ին սկսել է 2,800,000 լարի ընդհանուր մրցանակային ֆոնդով վիճակահանություն, որը գործում է միայն պատվաստված անձանց համար:
Ինչպես փակ, այնպես էլ բաց տարածքներում դիմակ կրելը շարունակում է պարտադիր մնալ:
Հարևան Վրաստանում վերջին ամիսներին համաճարակային իրավիճակը շարունակում է ծանր մնալ: Ամռան ընթացքում համավարակը հասավ իր գագաթնակետին: Օգոստոսին կորոնավիրուսի դեպքերն օրեր շարունակ անցնում էին 5000-ը: Ամենաբարձր ցուցանիշը գրանցվել է օգոստոսի 17-ին՝ հասնելով 6208-ի: Սեպտեմբերի սկզբին օրական մահվան թվերը աննախադեպ բարձր էին՝ հասնելով 86-ի։ Ընդհանուր առմամբ, կորոնավիրուսի համավարակի սկսվելուց հետո այդ հիվանդությունից Վրաստանում մահացել է 8233 մարդ:
Վերջին օրերին իրավիճակը հարևան երկրում մեղմվել է: Օրական դեպքերի միջինը կազմում է 2106: Պատվաստվել է երկրի բնակչության 19 տոկոսը:
Ադրբեջան
2021 թ. հուլիսին Ադրբեջանի կառավարությունը որոշում կայացրեց, որ սեպտեմբերից ցանկացած փակ տարածք մուտք գործելու համար պետք է ներկայացնել կորոնավիրուսի դեմ պատվաստման վկայական:
Տարածաշրջանում Ադրբեջանն առաջին էր, որն այդպիսի որոշում կայացրեց: Փաստացի, 18 տարեկանից բարձր քաղաքացիները չեն կարող մուտք գործել ռեստորաններ, սրճարաններ և այլ հանրային վայրեր, եթե պատվաստված չեն:
Վերջին 3 շաբաթների ընթացքում Ադրբեջանում միջինում գրանցվում է կորոնավիրուսի 1600 դեպք: Սեպտեմբերի 13-ին գրանցվել է հիվանդության 1157 դեպք, մահացել է 31 մարդ:
Պատվաստվել է բնակչության 38 տոկոսը:
Այսպիսով, թեև կորոնավիրուսի դեմ պատվաստումը շարունակում է մնալ ինքնակամ գրեթե ողջ աշխարհում, շատ երկրներում գործում են խիստ սահմանափակումներ այն անձանց դեմ, որոնք չեն պատվաստվել:
Լուսինե Ոսկանյան