Անցանկալի անձանց ցանկը՝ գերատեսչությունների համար անցանկալի թեմա

Հոկտեմբեր 25-ին «Հայկական ժամանակ» օրաթերթը, հղում անելով իր աղբյուրներին, տեղեկացրեց, որ ՌԴ պետդումայի պատգամավոր, ԱՊՀ գործերի, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ կապերի հանձնաժողովի նախագահ Կոնստանտին Զատուլինի մուտքը Հայաստան արգելվել է։  

«Զատուլինն այլևս համարվում է անցանկալի անձ Հայաստանում»,- գրել էր օրաթերթը։

Այս տեղեկությունը հաստատեց նաև ինքը՝ Զատուլինը, իր տելեգրամյան ալիքում՝ կից հրապարակելով ԱԺ արտաքին կապերի վարչության պետ Տիգրան Սեյրանյանի անունով ստացված գրությունն այն մասին, որ ինքը համարվում է անցանկալի անձ։

Հաջորդ օրը՝ հոկտեմբերի 26-ին, Russia Today գործակալության տնօրեն Մարգարիտա Սիմոնյանն իր տելեգրամյան ալիքով տեղեկացրեց, որ իր մուտքը Հայաստան ևս արգելվել է։

Այս տեղեկությունների ֆոնին «Փաստերի ստուգման հարթակը» որոշեց պարզել, թե տարբեր տարիներին Հայաստանում էլ ովքեր են համարվել անցանկալի անձինք։

Ըստ «Օտարերկրացիների մասին» օրենքի՝ Հայաստանի տարածքում անցանկալի համարվող օտարերկրացիների տվյալների բանկը վարում է ԱԱԾ-ն։ Տվյալների բանկից օգտվելու իրավունք ունեն Նախագահի աշխատակազմը, ԱԱԾ-ն, ոստիկանությունը, ԱԳՆ-ն, Միգրացիոն ծառայությունը, ինչպես նաև օրենքով սահմանված դեպքերում՝ դատարանները, քրեական հետապնդում իրականացնող մարմինները։

Միաժամանակ հարցում ուղարկեցինք ԱԱԾ, ԱԳՆ և Նախագահի աշխատակազմ՝ խնդրելով տրամադրել անցանկալի անձանց ցանկը, քանի որ թեև տվյալների բանկը վարում է ԱԱԾ-ն, սակայն դրանք գաղտնագրված չեն։

Իմը չէ, չեմ կարող տալ

Նախագահի աշխատակազմից մեր հարցմանն ի պատասխան հայտնեցին, որ թեև իրենք ունեն հասանելիություն անցանկալի անձանց բանկին, սակայն տեղեկատվության տնօրինողը չեն, այլ ԱԱԾ-ն է, հետևաբար՝ Նախագահի աշխատակազմը չի կարող այդ ցանկը տրամադրել։

Մինչդեռ «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքը սահմանում է, որ տեղեկատվություն տնօրինող են համարվում տեղեկություն ունեցող պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինները, պետական հիմնարկները, բյուջեներից ֆինանսավորվող կազմակերպությունները, ինչպես նաև հանրային նշանակության կազմակերպություններն ու դրանց պաշտոնատար անձինք։

Այսինքն, ի հեճուկս Նախագահի աշխատակազմի պնդման, թե իրենք հայցվող տեղեկության տնօրինողը չեն, օրենքը սահմանում է, որ եթե վերջիններս ունեն այդ տեղեկությունը, ապա համարվում են տեղեկություն տնօրինող։

Անձնական տվյալը՝ ըստ ԱԳՆ-ի

Արտաքին գործերի նախարարությունը նախ հարցմանը պատասխանելու համար խնդրեց լրացուցիչ 30-օրյա ժամկետ՝ պատճառաբանելով «լրացուցիչ աշխատանք կատարելու անհրաժեշտությամբ»։ Ապա մերժեց տեղեկատվության տրամադրումը՝  անձնական տվյալների պաշտպանության հիմնավորմամբ։

Ըստ դրա՝ անցանկալի անձանց անձնական տվյալները պաշտպանված են «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» օրենքով, հետևաբար առանց սուբյեկտի համաձայնության՝ դրանք չեն կարող տրամադրվել։

Անձնական կամ ընտանեկան գաղտնիքը՝ ըստ ԱԱԾ-ի

Հայցվող տեղեկատվության տրամադրումը մերժեց նաև ԱԱԾ-ն։ Այս դեպքում պետական գերատեսչությունը մերժման համար որպես հիմնավորում նշել էր «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետը, որի համաձայն՝ տեղեկատվության տրամադրումը մերժվում է, եթե այն խախտում է  մարդու անձնական և ընտանեկան կյանքի գաղտնիությունը, այդ թվում՝ նամակագրության, հեռախոսային խոսակցությունների, փոստային, հեռագրական և այլ հաղորդումների գաղտնիությունը։

Այսինքն, ըստ ԱԱԾ-ի՝ անցանկալի անձանց ցուցակը տրամադրելով կխախտվի դրանցում առկա անձանց անձնական և ընտանեկան կյանքի գաղտնիությունը։

Այսպիսով, անցանկալի անձանց ցանկին հասանելիություն ունեցող պետական գերատեսչությունները խուսափում են FIP.am-ին տրամադրել ցանկը՝ տարբեր խնդրահարույց հիմնավորումներով։

Հավելենք, որ  «Փաստերի ստուգման հարթակը» բողոքարկել է տեղեկատվության տրամադրումը մերժելու մասին որոշումը, ինչի արդյունքների մասին լրացուցիչ կտեղեկացնենք։

Սևադա Ղազարյան